GÓI KHÁM DỊCH VỤGiới thiệu về tuyến lệ
Tuyến lệ là một tuyến nhỏ nằm ở vùng mắt, chịu trách nhiệm sản xuất nước mắt để giữ ẩm, bảo vệ và làm sạch bề mặt nhãn cầu. Đây là một phần thiết yếu của hệ thống thị giác, giúp duy trì sự thoải mái và rõ ràng khi nhìn. Mỗi ngày, tuyến lệ sản xuất khoảng 1-2 ml nước mắt, nhưng con số này có thể tăng lên đáng kể khi khóc hoặc mắt bị kích ứng. Theo nghiên cứu, rối loạn chức năng tuyến lệ ảnh hưởng đến khoảng 5-30% dân số, đặc biệt ở người lớn tuổi, nhấn mạnh tầm quan trọng của cơ quan này.
Cấu trúc của tuyến lệ
Tuyến lệ nằm ở góc trên ngoài của hốc mắt, phía dưới xương trán, được chia thành hai phần: tuyến lệ chính và các tuyến lệ phụ. Tuyến lệ chính có kích thước khoảng 2 cm, bao gồm các tiểu thùy tiết nước mắt, được dẫn qua các ống lệ nhỏ xuống bề mặt mắt. Nước mắt sau đó thoát qua lỗ lệ ở góc trong mắt, vào túi lệ và ống mũi lệ. Quá trình hình thành tuyến lệ bắt đầu từ tuần thứ 6 của thai kỳ, phát triển đầy đủ khi sinh để hỗ trợ bảo vệ mắt.
Chức năng của tuyến lệ
Tuyến lệ có chức năng chính là sản xuất nước mắt để bôi trơn mắt, ngăn ngừa khô và loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn. Nước mắt chứa enzyme lysozyme có khả năng kháng khuẩn, bảo vệ mắt khỏi nhiễm trùng. Ngoài ra, tuyến lệ còn điều tiết nước mắt cảm xúc (khi khóc) và phản xạ (khi gặp kích ứng như khói, hành tây), giúp duy trì sức khỏe mắt và thể hiện cảm xúc con người.
Ảnh hưởng đến sức khỏe
Khi tuyến lệ hoạt động bình thường, mắt được giữ ẩm và thoải mái. Tuy nhiên, nếu có rối loạn, sức khỏe mắt sẽ bị ảnh hưởng. Dưới đây là bảng so sánh giữa trạng thái bình thường và bất thường:
| Trạng thái | Biểu hiện |
|---|---|
| Bình thường | Mắt ẩm, không khô, không đỏ, tầm nhìn rõ |
| Bất thường | Khô mắt, chảy nước mắt liên tục, đỏ, ngứa |
Các bệnh lý liên quan đến tuyến lệ bao gồm khô mắt (dry eye syndrome), tắc ống lệ, viêm tuyến lệ (dacryoadenitis) và hội chứng Sjögren. Những vấn đề này thường do tuổi tác, nhiễm trùng hoặc bệnh tự miễn gây ra.
Các phương pháp chẩn đoán
- Kiểm tra Schirmer: Đo lượng nước mắt để xác định tình trạng khô mắt.
- Chụp X-quang ống lệ: Sử dụng thuốc cản quang để phát hiện tắc nghẽn.
- Sinh thiết tuyến lệ: Xác định viêm hoặc khối u nếu có dấu hiệu bất thường.
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra bệnh tự miễn như Sjögren liên quan đến tuyến lệ.
Các phương pháp điều trị
- Nước mắt nhân tạo: Bổ sung độ ẩm cho mắt trong trường hợp khô mắt.
- Phẫu thuật thông ống lệ: Khắc phục tắc nghẽn để nước mắt thoát bình thường.
- Thuốc kháng sinh: Điều trị viêm tuyến lệ do nhiễm trùng.
- Thuốc chống viêm: Giảm viêm trong các bệnh tự miễn ảnh hưởng đến tuyến lệ.
Liên kết với các bộ phận khác trong cơ thể
Tuyến lệ kết nối với mắt để bảo vệ giác mạc và kết mạc, đồng thời liên quan đến hệ bài tiết qua ống mũi lệ, giải thích tại sao khóc nhiều gây nghẹt mũi. Nó cũng chịu sự điều khiển của hệ thần kinh tự chủ, kích hoạt sản xuất nước mắt khi có cảm xúc hoặc kích ứng. Rối loạn tuyến lệ có thể ảnh hưởng đến thị lực và sức khỏe toàn thân, đặc biệt trong các bệnh tự miễn.
Mọi người cũng hỏi (PAA)
Tuyến lệ nằm ở đâu trong cơ thể?
Tuyến lệ nằm ở góc trên ngoài của hốc mắt, ngay dưới xương trán, gần lông mày. Nó bao gồm tuyến lệ chính và các tuyến phụ nhỏ xung quanh mắt. Nước mắt từ tuyến lệ chảy xuống bề mặt mắt, sau đó thoát qua lỗ lệ ở góc trong, vào túi lệ và ống mũi lệ, kết nối với khoang mũi.
Tại sao tuyến lệ sản xuất ít nước mắt?
Tuyến lệ sản xuất ít nước mắt có thể do tuổi tác làm giảm chức năng tuyến, bệnh tự miễn như Sjögren tấn công tuyến lệ, hoặc thiếu hụt vitamin A. Môi trường khô, dùng màn hình quá lâu cũng khiến tuyến lệ hoạt động kém. Sử dụng nước mắt nhân tạo hoặc khám bác sĩ có thể giúp cải thiện tình trạng này.
Làm sao biết tuyến lệ có vấn đề?
Dấu hiệu tuyến lệ có vấn đề bao gồm khô mắt, cảm giác cộm, đỏ hoặc ngứa mắt kéo dài. Ngược lại, chảy nước mắt không kiểm soát, sưng vùng gần mắt, hoặc đau khi chạm vào có thể chỉ ra viêm hoặc tắc ống lệ. Nếu triệu chứng nghiêm trọng, cần đi khám để chẩn đoán chính xác.
Tắc ống lệ có nguy hiểm không?
Tắc ống lệ không nguy hiểm đến tính mạng nhưng gây khó chịu như chảy nước mắt liên tục, dễ nhiễm trùng mắt hoặc túi lệ (dacryocystitis). Nếu không điều trị, nhiễm trùng có thể lan rộng, ảnh hưởng thị lực. Phẫu thuật thông ống lệ thường giải quyết hiệu quả vấn đề này.
Khô mắt liên quan thế nào đến tuyến lệ?
Khô mắt xảy ra khi tuyến lệ không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh, thường do viêm tuyến lệ hoặc rối loạn tự miễn. Điều này khiến giác mạc thiếu độ ẩm, dẫn đến cộm, đỏ và mờ mắt. Nước mắt nhân tạo và thuốc chống viêm là giải pháp phổ biến để giảm triệu chứng.
Tài liệu tham khảo về tuyến lệ
- Netter’s Atlas of Human Anatomy.
- American Academy of Ophthalmology – Nghiên cứu về sức khỏe mắt.
- National Eye Institute (NEI) – Thông tin về tuyến lệ và khô mắt.
