Thoái hóa khớp gối: Lời khuyên từ chuyên gia

Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt là ở người cao tuổi, gây đau đớn và hạn chế vận động, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị có thể giúp người bệnh kiểm soát và cải thiện tình trạng bệnh. Raffles Hospital sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về thoái hóa khớp gối, từ những điều cần biết đến các phương pháp điều trị hiệu quả.

Tìm hiểu về thoái hóa khớp gối 

Cấu tạo của khớp gối

Khớp gối là khớp lớn nhất và phức tạp nhất trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc vận động. Cấu tạo của khớp gối bao gồm:

• Xương: Xương đùi, xương chày, xương bánh chè.
• Sụn khớp: Lớp mô mềm bao phủ bề mặt xương, giúp giảm ma sát.
• Dây chằng: Các dải mô liên kết xương, giữ vững khớp (dây chằng chéo trước, chéo sau, bên trong, bên ngoài).
• Gân: Các dải mô liên kết cơ với xương, giúp vận động khớp.
• Bao khớp: Lớp mô bao bọc khớp, chứa dịch khớp bôi trơn.
• Sụn chêm: Hai miếng sụn hình bán nguyệt, giảm xóc và tăng ổn định khớp.

Vai trò của khớp gối

Khớp gối là một khớp bản lề, cho phép thực hiện các động tác gấp duỗi cẳng chân. Ngoài ra, khớp gối cũng có thể thực hiện một số động tác xoay nhẹ.

Thoái hóa khớp gối là gì?

Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý mạn tính, tiến triển chậm, thường gặp ở người lớn tuổi. Bệnh đặc trưng bởi sự tổn thương và bào mòn của sụn khớp gối, dẫn đến đau, cứng khớp và hạn chế vận động.

Đối tượng dễ mắc thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý phổ biến, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể xảy ra ở những người trẻ hơn nếu có các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là một số đối tượng dễ mắc thoái hóa khớp gối: 

• Người lớn tuổi: Theo thống kê, tỷ lệ thoái hóa khớp đầu gối tăng lên theo độ tuổi, đặc biệt là sau 50 tuổi.
• Nữ giới: Nữ giới có nguy cơ mắc thoái hóa khớp đầu gối cao hơn nam giới, đặc biệt là sau thời kỳ mãn kinh.
• Người thừa cân hoặc béo phì: Cân nặng quá mức tạo áp lực lớn lên khớp gối, đặc biệt là khi đi lại, đứng lên hoặc ngồi xuống.
• Người có tiền sử chấn thương khớp gối: Các chấn thương như gãy xương, rách dây chằng hoặc tổn thương sụn khớp có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa đầu khớp gối sau này.
• Người có công việc nặng nhọc: Những người phải đứng lâu, đi lại nhiều hoặc mang vác vật nặng thường xuyên có nguy cơ cao bị thoái hóa khớp đầu gối.
• Người có tiền sử gia đình bị thoái hóa khớp: Yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong sự phát triển của thoái hóa khớp đầu gối. Nếu có người thân trong gia đình bị thoái hóa khớp, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Người có các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến, bệnh gout hoặc loãng xương có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp đầu gối.
• Người ít vận động: Lười vận động có thể làm yếu cơ bắp quanh khớp gối, giảm sự hỗ trợ và ổn định cho khớp.

Dấu hiệu thoái hóa khớp gối

Dưới đây là một số dấu hiệu thoái hóa khớp gối thường gặp:

• Đau khi vận động: Cơn đau thường xuất hiện hoặc tăng lên khi bạn vận động khớp gối, chẳng hạn như khi đi bộ, leo cầu thang, đứng lên hoặc ngồi xuống.
• Đau sau khi vận động: Cơn đau có thể kéo dài sau khi bạn đã ngừng vận động.
• Đau vào ban đêm: Một số người có thể bị đau khớp gối vào ban đêm, gây khó ngủ.
• Đau âm ỉ: Cơn đau thường âm ỉ, không dữ dội, nhưng có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh tiến triển.
• Cứng khớp vào buổi sáng: Khớp gối có thể bị cứng vào buổi sáng hoặc sau khi bạn ngồi yên một chỗ trong thời gian dài.
• Khó cử động: Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi duỗi thẳng hoặc gập cong đầu gối.
• Tiếng kêu rắc rắc: Khi cử động khớp gối, bạn có thể nghe thấy tiếng kêu rắc rắc hoặc lạo xạo.
• Khó đi lại: Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi đi lại, đặc biệt là trên địa hình không bằng phẳng.
• Khó leo cầu thang: Leo cầu thang có thể trở nên khó khăn và đau đớn.
• Khó đứng lên ngồi xuống: Đứng lên hoặc ngồi xuống từ ghế có thể gây đau và khó khăn.
• Sưng nhẹ: Khớp gối có thể bị sưng nhẹ, đặc biệt là sau khi vận động nhiều.
• Nóng đỏ: Vùng da quanh khớp gối có thể bị nóng và đỏ.

Nguyên nhân gây thoái hóa khớp gối

Thoái hóa khớp gối là một bệnh lý phức tạp do nhiều yếu tố gây ra. Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

Tuổi tác

• Quá trình lão hóa tự nhiên khiến sụn khớp dần bị thoái hóa và mất đi tính đàn hồi.
• Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây thoái hóa khớp đầu gối, đặc biệt là ở người trên 50 tuổi.

Giới tính

• Nữ giới có nguy cơ mắc thoái hóa khớp đầu gối cao hơn nam giới, đặc biệt là sau thời kỳ mãn kinh.
• Sự thay đổi nội tiết tố có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo và duy trì sụn khớp.

Cân nặng

• Thừa cân hoặc béo phì tạo áp lực lớn lên khớp gối, đặc biệt là khi đi lại, đứng lên hoặc ngồi xuống.
• Cân nặng quá mức cũng có thể gây ra các vấn đề về chuyển hóa, làm tăng nguy cơ viêm khớp và thoái hóa.

Chấn thương

• Các chấn thương như gãy xương, rách dây chằng hoặc tổn thương sụn khớp có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp đầu gối sau này.
• Ngay cả những chấn thương nhỏ nhưng tái phát nhiều lần cũng có thể gây hại cho khớp gối.

Hoạt động quá sức

• Vận động mạnh và liên tục có thể gây tổn thương sụn khớp, đặc biệt là ở những người có khớp gối yếu hoặc không ổn định.
• Các hoạt động như leo cầu thang, chạy nhảy hoặc mang vác vật nặng có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp đầu gối.

Yếu tố di truyền

• Một số người có thể có khuynh hướng di truyền về bệnh thoái hóa khớp đầu gối.
• Nếu có người thân trong gia đình bị thoái hóa khớp, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Các bệnh lý khác

• Một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến, bệnh gout hoặc loãng xương có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp đầu gối.
• Các bệnh lý này có thể gây viêm nhiễm và tổn thương sụn khớp.

Ít vận động

• Lười vận động có thể làm yếu cơ bắp quanh khớp gối, giảm sự hỗ trợ và ổn định cho khớp.
• Điều này có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp đầu gối.

Dị tật bẩm sinh

• Một số người có thể có dị tật bẩm sinh ở khớp gối, làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp.
• Ví dụ, chân vòng kiềng hoặc chân chữ X có thể gây áp lực không đều lên khớp gối.

Hút thuốc

• Hút thuốc có thể làm giảm lưu lượng máu đến sụn khớp, làm chậm quá trình tái tạo và phục hồi của sụn.
• Điều này có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp đầu gối.

Các biến chứng của bệnh thoái hóa khớp gối

 Dưới đây là một số biến chứng thường gặp của thoái hóa khớp gối:

• Đau và cứng khớp: Thoái hóa khớp đầu gối gây đau và cứng khớp, khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động, đi lại, đặc biệt là khi leo cầu thang, đứng lên ngồi xuống hoặc đi trên địa hình không bằng phẳng.
• Giảm khả năng di chuyển: Người bệnh có thể bị hạn chế vận động, đi lại khó khăn, thậm chí phải sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như nạng hoặc xe lăn.
• Cong vẹo chân: Thoái hóa khớp đầu gối lâu ngày có thể dẫn đến biến dạng khớp, chân bị cong vẹo vào trong (chân vòng kiềng) hoặc ra ngoài (chân chữ X).
• Gai xương: Sự phát triển của gai xương xung quanh khớp gối cũng có thể gây biến dạng và đau đớn.
• Yếu cơ: Do ít vận động và đau đớn, các cơ xung quanh khớp gối có thể bị teo dần, yếu đi, làm giảm khả năng nâng đỡ và vận động của khớp.
• Mất khối lượng cơ: Teo cơ không chỉ gây yếu mà còn làm mất khối lượng cơ, ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.
• Lỏng khớp: Thoái hóa khớp đầu gối làm cho khớp trở nên lỏng lẻo, mất vững, dễ bị trật khớp hoặc té ngã khi vận động.
• Đau và khó chịu: Mất vững khớp gây đau và khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
• Mất khả năng vận động: Trong những trường hợp nặng, thoái hóa khớp đầu gối có thể dẫn đến tàn phế, người bệnh mất hoàn toàn khả năng vận động và phải phụ thuộc vào người khác.
• Giảm chất lượng cuộc sống: Tàn phế ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, gây ra các vấn đề về tâm lý và xã hội.
• Viêm khớp: Thoái hóa khớp đầu gối có thể gây viêm khớp, làm tăng đau và sưng tấy.
• Đau mạn tính: Cơn đau có thể trở nên mạn tính, ảnh hưởng đến giấc ngủ và tâm lý của người bệnh.
• Trầm cảm: Đau đớn và hạn chế vận động có thể dẫn đến trầm cảm, lo âu.

Chẩn đoán thoái hóa khớp gối

Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán thoái hóa khớp gối thường được sử dụng:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng gặp phải, thời gian xuất hiện, mức độ đau, các yếu tố làm tăng hoặc giảm đau, tiền sử chấn thương hoặc các bệnh lý về khớp, cũng như các hoạt động hàng ngày của bạn.
• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát dáng đi, tư thế đứng, khả năng vận động của khớp gối, kiểm tra các dấu hiệu như sưng, nóng, đỏ, đau khi ấn vào khớp, tiếng kêu lạo xạo khi cử động khớp, biến dạng khớp, teo cơ,…
• Chụp X-quang: Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh cơ bản và phổ biến nhất để đánh giá thoái hóa khớp đầu gối. X-quang giúp bác sĩ quan sát khe khớp bị hẹp, gai xương, đặc xương dưới sụn, biến dạng khớp,…
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc khớp gối, bao gồm sụn khớp, dây chằng, gân, cơ,… MRI giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương của sụn khớp, phát hiện các tổn thương khác kèm theo như rách dây chằng, tổn thương sụn chêm,…
• Siêu âm khớp gối: Siêu âm giúp đánh giá tình trạng dịch khớp, phát hiện gai xương, tổn thương gân cơ,…
• Nội soi khớp gối: Đây là phương pháp xâm lấn, bác sĩ sẽ đưa một ống nhỏ có gắn camera vào khớp gối để quan sát trực tiếp bên trong khớp. Nội soi khớp gối thường được thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu không trực tiếp chẩn đoán thoái hóa đầu khớp gối, nhưng có thể giúp loại trừ các bệnh lý khác có thể gây đau khớp gối, như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến, bệnh gout,…

Điều trị thoái hóa khớp gối

Việc điều trị thoái hóa khớp gối cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để đạt hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là các phương pháp điều trị thoái hóa khớp đầu gối thường được sử dụng:

Thay đổi lối sống

• Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, việc giảm cân sẽ giúp giảm áp lực lên khớp gối và làm chậm quá trình thoái hóa khớp gối.
• Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh khớp gối, cải thiện sự linh hoạt và giảm đau. Tuy nhiên, cần lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng, phù hợp với tình trạng bệnh, tránh các bài tập gây quá tải hoặc chấn thương cho khớp gối.
• Chế độ ăn uống: Ăn uống lành mạnh, đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu canxi, vitamin D, collagen,… Hạn chế các thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, nhiều dầu mỡ.
• Nghỉ ngơi hợp lý: Tránh đứng lâu, đi lại nhiều hoặc mang vác vật nặng. Khi nghỉ ngơi, nên kê cao chân để giảm sưng đau.

Vật lý trị liệu

• Các bài tập: Vật lý trị liệu bao gồm các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt và giảm đau.
• Các phương pháp: Các phương pháp vật lý trị liệu khác như siêu âm, điện xung, laser, chườm nóng lạnh,… cũng có thể giúp giảm đau và viêm.

Sử dụng thuốc

• Thuốc giảm đau: Paracetamol, ibuprofen,… giúp giảm đau nhẹ và vừa.
• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Diclofenac, naproxen,… giúp giảm đau và viêm.
• Thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm (SYSADOA): Glucosamine, chondroitin sulfat,… giúp bảo vệ và tái tạo sụn khớp.
• Tiêm thuốc vào khớp: Corticosteroid, axit hyaluronic,… giúp giảm đau và viêm tại chỗ.

Phẫu thuật

• Phẫu thuật nội soi: Loại bỏ các mảnh sụn bị tổn thương, gai xương,…
• Phẫu thuật thay khớp: Thay thế khớp gối bị hư hỏng bằng khớp nhân tạo.

Phòng ngừa thoái hóa khớp gối

Dưới đây là một số cách phòng ngừa thoái hóa khớp gối hiệu quả:

• Giảm áp lực: Cân nặng quá mức tạo áp lực lớn lên khớp gối, đặc biệt là khi đi lại, đứng lên hoặc ngồi xuống. Việc giảm cân, duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm tải cho khớp gối, làm chậm quá trình thoái hóa khớp gối.
• Chế độ ăn uống: Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ngọt, tăng cường rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu canxi, vitamin D.
• Tăng cường sức mạnh cơ bắp: Tập thể dục giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp quanh khớp gối, giúp khớp vững chắc hơn, giảm nguy cơ chấn thương và thoái hóa.
• Bài tập phù hợp: Lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng, phù hợp với tình trạng sức khỏe, tránh các bài tập gây quá tải hoặc chấn thương cho khớp gối.
• Các môn thể thao: Bơi lội, đi bộ, đạp xe đạp là những môn thể thao tốt cho khớp gối.
• Hạn chế vận động mạnh: Tránh các hoạt động gây quá tải cho khớp gối như leo cầu thang, chạy nhảy, mang vác vật nặng thường xuyên.
• Đúng tư thế: Khi vận động, cần giữ đúng tư thế, tránh các động tác xoắn vặn hoặc gập gối quá mức.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, stress.
• Tránh ngồi lâu: Không nên ngồi quá lâu một chỗ, nên đứng dậy vận động nhẹ nhàng sau mỗi 30-45 phút.
• Sử dụng giày dép phù hợp: Chọn giày dép thoải mái, đế bằng phẳng, tránh đi giày cao gót thường xuyên.
• Phát hiện sớm: Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các bệnh lý về khớp, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Tư vấn bác sĩ: Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ thoái hóa khớp đầu gối, bạn nên đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn.
• Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Nếu cần thiết, bạn có thể sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như nẹp gối, gậy chống để giảm áp lực lên khớp gối.

Khám và điều trị thoái hóa khớp gối cùng Raffles Hospital

Raffles Hospital là một trong những bệnh viện hàng đầu tại Singapore và khu vực, nổi tiếng với chất lượng dịch vụ y tế cao cấp và đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giỏi. Nếu bạn đang quan tâm đến việc khám và điều trị thoái hóa khớp gối tại Raffles Hospital, dưới đây là một số thông tin hữu ích có thể giúp bạn:

Ưu điểm khi khám và điều trị thoái hóa khớp gối tại Raffles Hospital

• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa: Raffles Hospital có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn, được đào tạo bài bản và cập nhật kiến thức liên tục.
• Cơ sở vật chất hiện đại: Bệnh viện được trang bị cơ sở vật chất hiện đại, công nghệ tiên tiến, giúp chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả.
• Phương pháp điều trị đa dạng: Raffles Hospital áp dụng nhiều phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối khác nhau, từ các phương pháp bảo tồn như vật lý trị liệu, thuốc uống, tiêm thuốc đến phẫu thuật thay khớp.
• Chăm sóc toàn diện: Bệnh viện cung cấp dịch vụ chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân, từ khâu chẩn đoán, điều trị đến phục hồi chức năng.
• Môi trường thoải mái: Môi trường bệnh viện thân thiện, thoải mái, giúp bệnh nhân cảm thấy yên tâm và dễ chịu trong quá trình điều trị.

Quy trình khám và điều trị thoái hóa khớp gối tại Raffles Hospital

• Đặt lịch hẹn: Bạn có thể đặt lịch hẹn khám bệnh trực tuyến qua website của bệnh viện hoặc liên hệ qua điện thoại.
• Khám bệnh: Trong buổi khám, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh của bạn, thăm khám lâm sàng và có thể yêu cầu bạn thực hiện các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh (như chụp X-quang, MRI) để đánh giá tình trạng bệnh.
• Chẩn đoán: Dựa trên kết quả khám và xét nghiệm thoái hóa khớp gối, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán xác định và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp với bạn.
• Điều trị: Quá trình điều trị có thể bao gồm các phương pháp như vật lý trị liệu, thuốc uống, tiêm thuốc hoặc phẫu thuật (nếu cần).
• Phục hồi chức năng: Sau quá trình điều trị, bạn có thể được hướng dẫn các bài tập phục hồi chức năng để giúp khớp gối nhanh chóng hồi phục.

Lời kết

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về thoái hóa khớp gối. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp làm chậm quá trình thoái hóa và giảm thiểu các triệu chứng của bệnh. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa tại Raffles Hospital để được tư vấn và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất.