Xét nghiệm máu có biết được bệnh tuyến giáp không?

Ngày nay, các vấn đề về tuyến giáp ngày càng trở nên phổ biến, gây ra nhiều lo lắng về sức khỏe. Một trong những câu hỏi thường gặp nhất là liệu xét nghiệm máu có biết được bệnh tuyến giáp không và kết quả đó có ý nghĩa như thế nào. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vai trò của xét nghiệm máu trong việc chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp, giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình này.

Xét nghiệm máu có biết được bệnh tuyến giáp không?

Câu trả lời là có. Xét nghiệm máu là phương pháp chẩn đoán ban đầu và quan trọng nhất để đánh giá chức năng tuyến giáp và phát hiện các bất thường liên quan đến cơ quan này. Các xét nghiệm này đo nồng độ các hormone và kháng thể đặc hiệu trong máu, từ đó cung cấp thông tin quý giá về tình trạng sức khỏe tuyến giáp của bạn.

Các xét nghiệm máu chẩn đoán bệnh tuyến giáp phổ biến

Xét nghiệm TSH (Thyroid-stimulating Hormone)

TSH là hormone do tuyến yên sản xuất, có vai trò điều hòa hoạt động của tuyến giáp. Đây thường là xét nghiệm đầu tiên được chỉ định khi nghi ngờ có vấn đề về tuyến giáp.

Xét nghiệm FT3 (Free Triiodothyronine) và FT4 (Free Thyroxine)

FT3 và FT4 là dạng hormone tuyến giáp tự do và hoạt động trong cơ thể. Các xét nghiệm này đo trực tiếp nồng độ các hormone tuyến giáp, giúp đánh giá chức năng tuyến giáp một cách chính xác hơn, đặc biệt khi TSH có kết quả bất thường.

Xét nghiệm kháng thể tuyến giáp (Anti-TPO, Anti-Tg, TRAb)

Các xét nghiệm này tìm kiếm sự hiện diện của các kháng thể tấn công tuyến giáp, thường liên quan đến các bệnh tự miễn như viêm tuyến giáp Hashimoto (Anti-TPO, Anti-Tg) hoặc bệnh Graves (TRAb).

Xét nghiệm Calcitonin và Thyroglobulin

• Calcitonin: Hormone này được sản xuất bởi các tế bào C của tuyến giáp. Nồng độ Calcitonin tăng cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến giáp thể tủy.
• Thyroglobulin (Tg): Một protein được sản xuất bởi các tế bào tuyến giáp. Xét nghiệm Tg thường được sử dụng để theo dõi sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp biệt hóa, giúp phát hiện tái phát bệnh.

Ý nghĩa của các chỉ số xét nghiệm tuyến giáp

Chỉ số TSH

• TSH cao: Thường gợi ý suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém), vì tuyến yên phải tăng cường sản xuất TSH để cố gắng kích thích tuyến giáp.
• TSH thấp: Thường gợi ý cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức), vì tuyến yên giảm sản xuất TSH do có quá nhiều hormone tuyến giáp trong máu.
• TSH bình thường: Cho thấy chức năng tuyến giáp có thể ổn định.

Chỉ số FT3 và FT4

• FT3/FT4 cao: Xác nhận cường giáp, cùng với TSH thấp.
• FT3/FT4 thấp: Xác nhận suy giáp, cùng với TSH cao.
• Trong một số trường hợp, TSH có thể bình thường nhưng FT3/FT4 bất thường, gợi ý các tình trạng tuyến giáp tiềm ẩn hoặc rối loạn trục dưới đồi – tuyến yên.

Chỉ số kháng thể tuyến giáp

• Anti-TPO và Anti-Tg dương tính: Gợi ý viêm tuyến giáp Hashimoto, một nguyên nhân phổ biến gây suy giáp.
• TRAb dương tính: Gợi ý bệnh Graves, nguyên nhân phổ biến gây cường giáp.

Chỉ số Calcitonin và Thyroglobulin

• Calcitonin tăng cao: Cần xem xét nguy cơ ung thư tuyến giáp thể tủy.
• Thyroglobulin tăng cao sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp: Có thể là dấu hiệu ung thư tái phát.

Khi nào cần thực hiện xét nghiệm tuyến giáp?

Bạn nên cân nhắc xét nghiệm tuyến giáp nếu có các triệu chứng như mệt mỏi không rõ nguyên nhân, tăng hoặc giảm cân đột ngột, thay đổi tâm trạng, rụng tóc, khô da, tim đập nhanh hoặc chậm, rối loạn kinh nguyệt. Ngoài ra, tiền sử gia đình có bệnh tuyến giáp, người trên 60 tuổi, phụ nữ mang thai hoặc dự định mang thai cũng là những đối tượng cần sàng lọc.

Các phương pháp chẩn đoán tuyến giáp khác

Mặc dù xét nghiệm máu là công cụ chẩn đoán ban đầu quan trọng, bác sĩ có thể yêu cầu thêm các xét nghiệm hình ảnh hoặc sinh thiết để có cái nhìn toàn diện hơn.

Siêu âm tuyến giáp

Giúp đánh giá kích thước, cấu trúc của tuyến giáp, phát hiện các nốt sần, nang, hoặc khối u. Siêu âm không đánh giá chức năng nhưng rất quan trọng để phát hiện bất thường về mặt hình thái.

Xạ hình tuyến giáp

Sử dụng một lượng nhỏ chất phóng xạ để hình ảnh hóa hoạt động của tuyến giáp. Phương pháp này giúp phân biệt các loại bướu cổ và đánh giá nguyên nhân của cường giáp.

Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA)

Nếu siêu âm phát hiện nốt sần đáng ngờ, FNA được thực hiện để lấy mẫu tế bào từ nốt sần để kiểm tra dưới kính hiển vi, giúp xác định xem nốt sần đó lành tính hay ác tính (ung thư).

Tóm lại, xét nghiệm máu đóng vai trò chủ chốt trong việc chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý tuyến giáp. Tuy nhiên, để có một chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị hiệu quả, việc kết hợp kết quả xét nghiệm máu với thăm khám lâm sàng, tiền sử bệnh án và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác là điều vô cùng cần thiết. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe tuyến giáp, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chỉ định các xét nghiệm phù hợp.