GÓI KHÁM DỊCH VỤGiới thiệu về tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt (prostate gland) là một cơ quan nhỏ trong hệ sinh dục nam, nằm dưới bàng quang và phía trước trực tràng, có vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh dịch và hỗ trợ sinh sản. Nó cũng ảnh hưởng đến quá trình tiểu tiện do bao quanh niệu đạo. Theo Hiệp hội Tiết niệu Hoa Kỳ, ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến thứ hai ở nam giới, với hơn 248.000 ca mới mỗi năm tại Mỹ, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ cơ quan này.
Cấu trúc/Nguồn gốc/Cơ chế của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt có kích thước như quả óc chó (khoảng 3-4 cm), nặng 20-30 gram, gồm các mô tuyến và cơ trơn. Nó hình thành từ phôi thai trong quá trình phát triển hệ sinh dục, bắt nguồn từ ống niệu sinh dục. Cơ chế hoạt động dựa trên sự tiết dịch dưới sự kiểm soát của hormone testosterone, phối hợp với túi tinh và tinh hoàn để tạo tinh dịch, đồng thời điều chỉnh dòng tiểu qua niệu đạo.
Chức năng của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt có chức năng chính là sản xuất khoảng 20-30% thể tích tinh dịch, chứa enzyme và chất lỏng nuôi dưỡng tinh trùng, giúp tăng khả năng di động và sống sót của tinh trùng trong môi trường sinh dục nữ. Ngoài ra, nó hỗ trợ kiểm soát tiểu tiện bằng cách co bóp cơ vòng niệu đạo, đóng vai trò quan trọng trong sức khỏe nam giới.
Ảnh hưởng đến sức khỏe
Khi tuyến tiền liệt khỏe mạnh, tiểu tiện và sinh sản diễn ra bình thường. Tuy nhiên, rối loạn gây ra vấn đề nghiêm trọng. Dưới đây là bảng so sánh:
| Trạng thái | Bình thường | Bất thường |
|---|---|---|
| Tiểu tiện | Dễ dàng | Khó, tiểu rắt |
| Tinh dịch | Đầy đủ | Giảm, bất thường |
Các bệnh lý liên quan bao gồm phì đại tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt (prostatitis), và ung thư tuyến tiền liệt.
Chẩn đoán và điều trị
Các phương pháp chẩn đoán
- Xét nghiệm PSA: Đo kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt nghi ngờ ung thư.
- Siêu âm qua trực tràng: Phát hiện phì đại hoặc khối u.
- Sinh thiết: Xác định ung thư tuyến tiền liệt qua mẫu mô.
- Khám trực tràng (DRE): Đánh giá kích thước, bất thường.
Các phương pháp điều trị
- Thuốc: Dùng kháng viêm (ibuprofen) cho viêm, hoặc ức chế hormone (finasteride) cho phì đại.
- Phẫu thuật: Cắt tuyến tiền liệt (prostatectomy) cho ung thư hoặc phì đại nặng.
- Xạ trị: Điều trị ung thư giai đoạn tiến triển.
- Theo dõi: Với phì đại nhẹ hoặc ung thư tiến triển chậm.
Liên kết với các bộ phận khác trong cơ thể
Tuyến tiền liệt kết nối với bàng quang qua niệu đạo, với túi tinh và ống dẫn tinh để sản xuất tinh dịch, và nằm gần trực tràng. Nó chịu ảnh hưởng của hệ nội tiết (testosterone) và hệ thần kinh (dây thần kinh chậu) để điều chỉnh chức năng tiểu tiện và sinh sản.
Mọi người cũng hỏi (PAA)
Tuyến tiền liệt nằm ở đâu?
Tuyến tiền liệt nằm dưới bàng quang, phía trước trực tràng ở nam giới, bao quanh đoạn đầu niệu đạo. Nó có kích thước như quả óc chó, nằm trong vùng chậu. Vị trí này khiến tuyến tiền liệt dễ gây áp lực lên niệu đạo khi phì đại, dẫn đến khó tiểu ở nam giới lớn tuổi.
Tại sao tuyến tiền liệt bị phì đại?
Tuyến tiền liệt bị phì đại (BPH) do thay đổi hormone theo tuổi tác, đặc biệt là tăng dihydrotestosterone (DHT), thường gặp ở nam giới trên 50 tuổi. Béo phì, di truyền, và lối sống ít vận động cũng góp phần. Phì đại gây khó tiểu, tiểu đêm nhiều, cần điều trị để cải thiện chất lượng sống.
Ung thư tuyến tiền liệt có nguy hiểm không?
Ung thư tuyến tiền liệt nguy hiểm nếu phát hiện muộn, có thể di căn đến xương, phổi, gây tử vong. Tuy nhiên, phát hiện sớm qua PSA và sinh thiết giúp điều trị hiệu quả bằng phẫu thuật hoặc xạ trị, với tỷ lệ sống trên 90% trong 5 năm. Triệu chứng như tiểu khó cần kiểm tra ngay.
Làm sao biết tuyến tiền liệt có vấn đề?
Dấu hiệu tuyến tiền liệt có vấn đề gồm tiểu khó, tiểu rắt, tiểu đêm nhiều, đau vùng chậu, hoặc xuất tinh bất thường. Xét nghiệm PSA, siêu âm, hoặc khám trực tràng xác định chính xác. Nếu nghi ngờ viêm, phì đại, hoặc ung thư, cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiết niệu sớm.
Làm sao giữ tuyến tiền liệt khỏe mạnh?
Để giữ tuyến tiền liệt khỏe mạnh, cần ăn chế độ giàu rau xanh, trái cây (cà chua, dưa hấu chứa lycopene), giảm chất béo động vật. Tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng lý tưởng, và kiểm tra PSA định kỳ sau 50 tuổi giúp phát hiện sớm vấn đề như phì đại hoặc ung thư.
Tài liệu tham khảo về tuyến tiền liệt
- American Urological Association – Prostate Health Guidelines.
- National Cancer Institute – Prostate Cancer Overview.
- Sách “Gray’s Anatomy” – Chương về hệ sinh dục nam.
