Thiếu máu tán huyết: Nguyên nhân và điều trị

Bạn có thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, xanh xao, thiếu sức sống? Có thể bạn đang gặp phải vấn đề về máu. Một trong những căn bệnh phổ biến liên quan đến máu là thiếu máu tán huyết. Vậy đây là bệnh gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị ra sao? Hãy cùng Raffles Hospital tìm hiểu qua bài viết này.

Thiếu máu tán huyết là gì?

Thiếu máu tán huyết là một tình trạng bệnh lý mà trong đó các tế bào hồng cầu của cơ thể bị phá hủy nhanh hơn so với tốc độ sản xuất mới. Hồng cầu có vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy đến các tế bào, vì vậy khi bị phá hủy quá nhiều, cơ thể sẽ thiếu oxy, dẫn đến các triệu chứng mệt mỏi, xanh xao và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Bệnh có thể chia thành hai loại chính:

• Thiếu máu tán huyết di truyền: Bệnh xảy ra do các gen di truyền bị đột biến, khiến hồng cầu được sản xuất ra đã có sẵn những khiếm khuyết. Điều này dẫn đến hồng cầu bị phá hủy nhanh chóng ngay từ khi hình thành.
• Thiếu máu tán huyết mắc phải: Bệnh xảy ra do các yếu tố bên ngoài tác động lên hồng cầu khỏe mạnh, khiến chúng bị phá hủy. Các yếu tố này có thể là các bệnh tự miễn, nhiễm trùng, hoặc tác dụng phụ của một số loại thuốc.

Nguyên nhân gây thiếu máu tán huyết

Thiếu máu tán huyết là một tình trạng bệnh lý xảy ra khi các tế bào hồng cầu trong cơ thể bị phá hủy nhanh hơn so với tốc độ sản xuất mới. Nguyên nhân gây ra bệnh này có thể chia thành hai loại chính:

Thiếu máu tán huyết di truyền

• Do đột biến gen: Các gen kiểm soát việc sản xuất hồng cầu bị đột biến, khiến hồng cầu được tạo ra đã có sẵn những khiếm khuyết về cấu trúc hoặc chức năng. Điều này làm cho hồng cầu dễ bị phá hủy.
• Các bệnh di truyền thường gặp: Thiếu máu hồng cầu hình liềm, bệnh thalassemia, rối loạn màng hồng cầu (như bệnh hồng cầu hình cầu, bệnh hồng cầu hình elip), thiếu hụt các enzyme trong hồng cầu (như G6PD)

Thiếu máu tán huyết mắc phải

Các yếu tố bên ngoài tác động lên hồng cầu khỏe mạnh:

• Nhiễm trùng: Nhiều loại vi khuẩn, virus, ký sinh trùng có thể gây tổn thương hồng cầu.
• Thuốc: Một số loại thuốc như penicillin, sulfonamide, aspirin… có thể gây ra phản ứng phụ, làm phá hủy hồng cầu.
• Bệnh tự miễn: Hệ miễn dịch tấn công nhầm vào hồng cầu khỏe mạnh, gây ra sự phá hủy.
• Rối loạn đông máu: Các cục máu đông nhỏ có thể làm tổn thương hồng cầu khi đi qua mạch máu.
• Cơ học: Chấn thương, phẫu thuật, hoặc các van tim nhân tạo có thể làm tổn thương hồng cầu.
• Các bệnh lý khác: Ung thư, bệnh gan, bệnh thận… cũng có thể gây ra thiếu máu tán huyết.

Triệu chứng của bệnh thiếu máu tán huyết

Các triệu chứng của thiếu máu tán huyết thường xuất hiện từ từ và có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Mệt mỏi, yếu sức: Do thiếu oxy cung cấp cho cơ thể.
• Xanh xao: Da và niêm mạc có màu nhợt nhạt.
• Chóng mặt, hoa mắt: Do não không được cung cấp đủ oxy.
• Nhịp tim nhanh: Tim phải làm việc nhiều hơn để bù lại lượng máu thiếu hụt.
• Khó thở: Do thiếu oxy cung cấp cho các mô.
• Vàng da, vàng mắt: Do hemoglobin bị phá hủy giải phóng ra bilirubin.
• Sưng lách: Lách phải làm việc nhiều hơn để lọc bỏ các hồng cầu già và bị hư hỏng.
• Đau bụng: Ở một số trường hợp, đặc biệt là khi có cơn tán huyết cấp.
• Sốt: Trong một số trường hợp, đặc biệt là khi có nhiễm trùng.

Biến chứng của thiếu máu tán huyết

Thiếu máu tán huyết, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm:

• Suy tim: Khi hồng cầu bị phá hủy quá nhiều, tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể. Lâu dần, tim sẽ bị suy yếu, dẫn đến suy tim.
• Suy thận: Thiếu máu kéo dài làm giảm lượng oxy cung cấp cho thận, gây tổn thương thận và có thể dẫn đến suy thận.
• Sỏi mật: Sự phá hủy hồng cầu quá mức làm tăng lượng bilirubin trong máu, gây nên tình trạng vàng da và tăng nguy cơ hình thành sỏi mật.
• Huyết khối: Mặc dù nghe có vẻ ngược đời, nhưng thiếu máu huyết tán cũng có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Điều này là do cơ thể cố gắng bù lại sự thiếu hụt hồng cầu bằng cách tăng cường quá trình đông máu.
• Nhiễm trùng: Thiếu máu làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
• Cơn tan máu cấp: Đây là tình trạng cấp cứu, xảy ra khi hồng cầu bị phá hủy rất nhanh, gây ra thiếu máu nặng và các triệu chứng như sốt, đau bụng, vàng da…
• Suy tủy: Trong một số trường hợp, tủy xương có thể bị suy giảm chức năng do phải làm việc quá sức để bù lại lượng hồng cầu bị mất.

Chẩn đoán thiếu máu tán huyết

Để chẩn đoán thiếu máu tán huyết, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh và chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng như:

• Xét nghiệm máu: Đánh giá số lượng hồng cầu, hemoglobin, hematocrit và các chỉ số khác.
• Xét nghiệm Smear máu: Quan sát hình dạng và kích thước của hồng cầu dưới kính hiển vi.
• Xét nghiệm Coombs trực tiếp: Đánh giá sự hiện diện của kháng thể bám trên bề mặt hồng cầu.
• Xét nghiệm haptoglobin: Đánh giá mức độ phá hủy hồng cầu.
• Xét nghiệm bilirubin: Đánh giá chức năng gan.
• Xét nghiệm LDH: Đánh giá mức độ tổn thương tế bào.
• Xét nghiệm Fragility: Đánh giá độ bền của hồng cầu.
• Xét nghiệm di truyền: Để xác định các đột biến gen gây bệnh ở các trường hợp thiếu máu huyết tán di truyền.
• Siêu âm, chụp CT, MRI: Đánh giá kích thước của lách, gan và các cơ quan khác.

Điều trị thiếu máu tán huyết

Mục tiêu điều trị thiếu máu tán huyết là giảm thiểu các triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Truyền máu: Được sử dụng để bù lại lượng hồng cầu bị mất, cải thiện tình trạng thiếu máu. Tuy nhiên, truyền máu chỉ là giải pháp tạm thời và có thể gây ra các biến chứng như quá tải sắt, nhiễm trùng.
• Thuốc: Sử dụng các loại thuốc để ức chế quá trình phá hủy hồng cầu, kích thích sản xuất hồng cầu hoặc điều trị các triệu chứng kèm theo.
• Ghép tủy: Là phương pháp điều trị tận gốc cho một số trường hợp thiếu máu huyết tán nặng.
• Lọc huyết tương: Loại bỏ các kháng thể gây phá hủy hồng cầu trong máu.
• Cắt lách: Trong một số trường hợp, lách quá hoạt động và phá hủy quá nhiều hồng cầu, việc cắt lách có thể giúp giảm thiểu tình trạng này.
• Điều trị các bệnh lý nền: Điều trị các bệnh lý gây ra thiếu máu huyết tán như nhiễm trùng, bệnh tự miễn…

Phòng ngừa thiếu máu tán huyết

Hiện nay, chưa có cách phòng ngừa hoàn toàn thiếu máu tán huyết di truyền. Tuy nhiên, chúng ta có thể phòng ngừa các biến chứng bằng cách:

• Khám sức khỏe định kỳ: Giúp phát hiện sớm bệnh và các biến chứng.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Nếu đã được chẩn đoán, hãy tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung đầy đủ sắt, acid folic, vitamin B12 và các chất dinh dưỡng cần thiết.
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ: Hạn chế sử dụng các loại thuốc có thể gây hại cho hồng cầu.
• Vận động hợp lý: Tập thể dục vừa phải giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và tuần hoàn máu.
• Giữ tinh thần thoải mái: Stress có thể làm giảm khả năng miễn dịch và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.
• Tư vấn di truyền: Cặp vợ chồng có tiền sử gia đình mắc bệnh nên được tư vấn di truyền trước khi sinh con.
• Sàng lọc sơ sinh: Đối với các trường hợp có nguy cơ cao, nên tiến hành sàng lọc sơ sinh để phát hiện bệnh sớm.
• Điều trị kịp thời các bệnh lý nền: Các bệnh như nhiễm trùng, bệnh tự miễn, bệnh gan, bệnh thận… có thể gây ra thiếu máu huyết tán.
• Thận trọng khi sử dụng thuốc: Luôn thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng và tiền sử bệnh để tránh tương tác thuốc.

Khám và điều trị thiếu máu tán huyết tại Raffles Hospital

Raffles Hospital là một trong những bệnh viện tư nhân hàng đầu tại Singapore, nổi tiếng với chất lượng dịch vụ y tế cao cấp và đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm. Với trang thiết bị hiện đại và môi trường khám chữa bệnh tiện nghi, Raffles Hospital là địa chỉ tin cậy cho bệnh nhân mắc bệnh thiếu máu tán huyết.

Tại sao nên chọn Raffles Hospital để điều trị thiếu máu tán huyết?

• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa: Raffles Hospital quy tụ đội ngũ các bác sĩ hematologist (bác sĩ chuyên khoa về máu) hàng đầu, giàu kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh về máu, đặc biệt là thiếu máu huyết tán.
• Trang thiết bị hiện đại: Bệnh viện được trang bị hệ thống máy móc y tế hiện đại, cho phép thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán chính xác và các thủ thuật điều trị phức tạp.
• Dịch vụ chăm sóc bệnh nhân toàn diện: Raffles Hospital cung cấp dịch vụ chăm sóc bệnh nhân tận tâm, chu đáo, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái và yên tâm trong suốt quá trình điều trị.
• Môi trường khám chữa bệnh quốc tế: Bệnh viện có môi trường khám chữa bệnh hiện đại, tiện nghi, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Ưu điểm khi điều trị tại Raffles Hospital

• Điều trị cá nhân hóa: Mỗi bệnh nhân sẽ được xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể.
• Công nghệ hiện đại: Bệnh viện áp dụng các công nghệ y tế tiên tiến nhất để chẩn đoán và điều trị bệnh.
• Môi trường quốc tế: Bệnh nhân có thể giao tiếp với bác sĩ bằng tiếng Anh hoặc các ngôn ngữ khác.
• Dịch vụ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp: Bệnh nhân sẽ được hỗ trợ nhiệt tình trong suốt quá trình điều trị.

Thông tin liên hệ

Hồ Chí Minh: 

• Địa chỉ: 285B Điện Biên Phủ, Phường Võ Thị Sáu, Q.3, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 84 28 3822 6087 – 84 28 3822 6086
• Mail: hcm@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/
• Zalo: https://zalo.me/0978161825

Hà Nội:

• Địa chỉ: 51 Xuân Diệu, Phường Quảng An, Quận Tây Hồ, TP. Hà Nội
• Hotline: 84 24 3676 2222
• Mail: hanoi@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Singapore:

• Địa chỉ: Raffles Hospital, 585 North Bridge Road, Singapore 188770
• Hotline: 65 9838 1421 – 65 9834 7695
• Mail: vietnam@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Kết luận

Thiếu máu tán huyết là một bệnh lý mãn tính, đòi hỏi người bệnh phải kiên trì điều trị và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, cùng với sự hỗ trợ của bác sĩ và người thân, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh và sống một cuộc sống bình thường. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về bệnh, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ tại Raffles Hospital để được tư vấn và điều trị kịp thời.