Thần kinh ngoại biên: Hiểu rõ để bảo vệ sức khỏe

Bạn có từng bị tê tay khi ngủ gục trên bàn làm việc hoặc cảm thấy chân mình như bị kim châm không? Đó có thể là những dấu hiệu của vấn đề về thần kinh ngoại biên. Khi hệ thống thần kinh gặp trục trặc, chúng ta sẽ cảm nhận được những thay đổi rõ rệt trên cơ thể. Đọc ngay bài viết của Raffles Hospital để hiểu được nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh.

Tìm hiểu về thần kinh ngoại biên

Thần kinh ngoại biên là gì?

Thần kinh ngoại biên là một phần của hệ thần kinh, bao gồm tất cả các dây thần kinh nằm bên ngoài não và tủy sống. Chúng có nhiệm vụ truyền dẫn các tín hiệu từ não và tủy sống đến các cơ quan và ngược lại, giúp chúng ta cảm nhận và điều khiển cơ thể.

Cấu tạo của thần kinh ngoại biên

Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm hai thành phần chính:

• Hệ thần kinh vận động: Điều khiển các hoạt động có ý thức và vô thức của cơ thể.
• Hệ thần kinh cảm giác: Truyền các cảm giác từ các cơ quan đến não.

Chức năng của thần kinh ngoại biên

• Truyền dẫn thông tin: Có nhiệm vụ truyền tải các tín hiệu thần kinh từ não và tủy sống đến các cơ quan, chi và ngược lại. Nhờ đó, chúng ta có thể:
• Kết nối hệ thần kinh trung ương và ngoại vi: Đóng vai trò như một cầu nối, kết nối não và tủy sống với các bộ phận khác của cơ thể.

Bệnh thần kinh ngoại biên là gì?

Bệnh thần kinh ngoại biên là một tình trạng xảy ra khi các dây thần kinh nằm bên ngoài não và tủy sống (dây thần kinh ngoại biên) bị tổn thương. Điều này dẫn đến các triệu chứng như đau, tê, yếu cơ và mất cảm giác, thường xuất hiện ở tay và chân.

Các bệnh lý thần kinh ngoại biên thường gặp 

Khi hệ thần kinh ngoại biên bị tổn thương, chúng ta có thể gặp phải nhiều bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số bệnh thường gặp:

• Hội chứng ống cổ tay: Dây thần kinh trung bình bị chèn ép khi đi qua ống cổ tay. Gây tê bì, đau nhức ở cổ tay và bàn tay.
• Viêm dây thần kinh: Gây đau nhức, tê bì, yếu cơ ở vùng bị ảnh hưởng.
• Bệnh thần kinh ngoại biên do tiểu đường: Nhiễm trùng, chấn thương, bệnh lý tự miễn, thiếu vitamin… Lượng đường trong máu cao kéo dài làm tổn thương các dây thần kinh. Gây tê bì, đau nhức chân tay, mất cảm giác.

Triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên

Bệnh thần kinh ngoại biên gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại thần kinh bị ảnh hưởng và mức độ tổn thương. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

Rối loạn cảm giác

• Tê bì: Cảm giác như kiến bò, mất cảm giác ở các vùng da nhất định, đặc biệt là ở bàn tay và bàn chân.
• Đau nhức: Đau âm ỉ, đau buốt, đau nhói, có thể lan tỏa hoặc tập trung ở một điểm.
• Mất cảm giác: Không cảm nhận được nóng, lạnh, đau.

Rối loạn vận động

• Yếu cơ: Khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi lại, cầm nắm.
• Co giật cơ: Cơ bắp co rút không tự chủ.
• Mất thăng bằng: Dễ bị ngã.

Rối loạn tự chủ

• Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy, táo bón, khó tiêu.
• Rối loạn tiết mồ hôi: Đổ mồ hôi quá nhiều hoặc quá ít.
• Rối loạn chức năng tình dục.

Nguyên nhân gây bệnh thần kinh ngoại biên

Bệnh thần kinh ngoại biên có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, gây ra tổn thương hoặc suy yếu các dây thần kinh nằm bên ngoài não và tủy sống. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Bệnh tiểu đường: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh thần kinh ngoại biên. Đường huyết cao kéo dài làm tổn thương các mạch máu nhỏ nuôi dưỡng dây thần kinh, dẫn đến các triệu chứng tê bì, đau nhức.
• Thiếu hụt vitamin: Thiếu vitamin B12, B6, và các vitamin nhóm B khác có thể ảnh hưởng đến chức năng của thần kinh.
• Rối loạn chuyển hóa: Bệnh thận mãn, suy gan, rối loạn tuyến giáp có thể gây tổn thương dây thần kinh ngoại biên.
• Chấn thương: Tai nạn giao thông, tai nạn lao động, chấn thương thể thao có thể gây đứt hoặc chèn ép dây thần kinh.
• Nhiễm trùng: Một số loại vi khuẩn, virus có thể gây viêm dây thần kinh.
• Bệnh tự miễn: Các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống có thể tấn công các dây thần kinh.
• Di truyền: Một số trường hợp bệnh thần kinh ngoại biên có nguyên nhân di truyền.

Biến chứng của bệnh thần kinh ngoại biên

Bệnh nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

• Mất cảm giác: Do tổn thương thần kinh gây mất cảm giác, người bệnh có thể không nhận biết được các vết thương nhỏ, bỏng hoặc các vật sắc nhọn đâm vào da.
• Nhiễm trùng: Các vết thương này dễ bị nhiễm trùng, đặc biệt là ở người có hệ miễn dịch kém.
• Loét: Nếu không được điều trị kịp thời, các vết thương có thể trở thành loét, đặc biệt ở bàn chân, gây đau đớn và có thể dẫn đến hoại tử.
• Yếu cơ: Sự suy yếu cơ bắp dần dần có thể dẫn đến khó khăn trong việc đi lại, cầm nắm và thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Mất thăng bằng: Tổn thương thần kinh ảnh hưởng đến khả năng phối hợp các cử động, gây mất thăng bằng và tăng nguy cơ té ngã.

Chẩn đoán bệnh thần kinh ngoại biên

Để chẩn đoán chính xác bệnh thần kinh ngoại biên, bác sĩ sẽ dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các phản xạ, cảm giác, sức mạnh cơ, tư thế và phối hợp vận động.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá đường huyết, chức năng thận, gan, các chỉ số viêm, thiếu hụt vitamin…
• Điện cơ: Đo hoạt động điện của cơ và dây thần kinh để đánh giá mức độ tổn thương.
• Đo dẫn truyền thần kinh: Đo tốc độ truyền xung điện thần kinh để xác định vị trí và mức độ tổn thương dây thần kinh.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT): Đánh giá hình ảnh để tìm các tổn thương ở cột sống, não hoặc các cấu trúc khác có thể gây chèn ép dây thần kinh.
• Sinh thiết thần kinh: Lấy một mẫu nhỏ của dây thần kinh để xét nghiệm dưới kính hiển vi.
• Xét nghiệm dịch não tủy: Để tìm các dấu hiệu viêm nhiễm hoặc các bệnh lý khác.
• Xét nghiệm di truyền: Để xác định nguyên nhân di truyền của bệnh.

Điều trị bệnh thần kinh ngoại biên

Việc điều trị bệnh thần kinh ngoại biên phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:

Điều trị nguyên nhân

• Kiểm soát bệnh nền: Nếu bệnh do tiểu đường, cần kiểm soát tốt đường huyết; nếu do thiếu vitamin, cần bổ sung vitamin thiếu hụt.
• Loại bỏ yếu tố gây hại: Ngừng sử dụng rượu bia, hóa chất độc hại, thuốc gây hại.

Điều trị triệu chứng

• Thuốc giảm đau: Giảm đau thần kinh, cải thiện giấc ngủ.
• Thuốc chống trầm cảm: Giảm đau và cải thiện tâm trạng.
• Thuốc giãn mạch: Cải thiện tuần hoàn máu.
• Thuốc bổ thần kinh: Bổ sung các vitamin nhóm B để hỗ trợ chức năng thần kinh.

Vật lý trị liệu

Các bài tập tăng cường cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt, giảm đau. Các kỹ thuật giảm đau như chườm nóng, lạnh, massage.

Phẫu thuật

Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được chỉ định để giải phóng dây thần kinh bị chèn ép hoặc loại bỏ khối u gây áp lực lên dây thần kinh:

• Giải ép các tổ chức xung quanh gây chèn ép thần kinh, do đó giúp giảm đau và cải thiện cảm giác.
• Nối, ghép và chuyển đổi dây thần kinh: trong tổn thương đám rối thần kinh giúp phục hồi thần kinh cánh tay nhằm cải thiện hoạt động cánh tay, hoạt động tối thiểu trong sinh hoạt hằng ngày.

Phòng ngừa bệnh thần kinh ngoại biên

Để phòng ngừa bệnh thần kinh ngoại biên, bạn nên chú ý đến những biện pháp sau:

• Tiểu đường: Kiểm soát chặt chẽ đường huyết để giảm nguy cơ tổn thương dây thần kinh.
• Các bệnh mãn tính khác: Theo dõi và điều trị các bệnh như cao huyết áp, rối loạn lipid máu, bệnh tim mạch…
• Bổ sung vitamin: Đặc biệt là các vitamin nhóm B (B1, B6, B12) giúp duy trì sức khỏe thần kinh.
• Hạn chế đường: Nếu mắc bệnh tiểu đường, cần tuân thủ chế độ ăn ít đường.
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây: Cung cấp chất xơ và các chất chống oxy hóa.
• Vận động nhẹ nhàng: Đi bộ, bơi lội, yoga giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm đau và tăng cường sức khỏe tổng thể.
• Kiểm tra chân hàng ngày: Nhất là những người có nguy cơ cao như người tiểu đường.
• Ngừng hút thuốc: Thuốc lá làm hẹp mạch máu, ảnh hưởng đến tuần hoàn máu.
• Hạn chế rượu bia: Rượu bia có thể gây tổn thương dây thần kinh.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Bảo vệ bản thân khi làm việc với hóa chất.
• Theo dõi sức khỏe: Giúp phát hiện sớm các vấn đề về thần kinh và các bệnh lý khác.

Khám và điều trị bệnh thần kinh ngoại biên tại Raffles Hospital

Raffles Hospital là một trong những bệnh viện hàng đầu tại Singapore, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Bệnh viện cung cấp các dịch vụ khám và điều trị bệnh thần kinh ngoại biên chuyên sâu, giúp người bệnh nhanh chóng cải thiện tình trạng sức khỏe.

Tại sao chọn Raffles Hospital để điều trị bệnh thần kinh ngoại biên?

• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa: Raffles Hospital quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa thần kinh hàng đầu, có nhiều năm kinh nghiệm trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về thần kinh, đặc biệt là bệnh thần kinh ngoại biên.
• Trang thiết bị hiện đại: Bệnh viện trang bị hệ thống máy móc, thiết bị y tế hiện đại, giúp chẩn đoán chính xác các tổn thương thần kinh và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
• Phương pháp điều trị đa dạng: Raffles Hospital áp dụng các phương pháp điều trị bệnh thần kinh ngoại biên tiên tiến, kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền, giúp người bệnh đạt hiệu quả điều trị cao nhất.
• Dịch vụ chăm sóc bệnh nhân chu đáo: Bệnh viện luôn quan tâm đến việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho bệnh nhân, tạo môi trường thoải mái và thân thiện để người bệnh nhanh chóng hồi phục.

Khám và điều trị bệnh thần kinh ngoại biên tại Raffles Hospital

• Khám bệnh: Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng, hỏi bệnh sử và chỉ định các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và mức độ tổn thương của dây thần kinh.
• Chẩn đoán: Dựa trên kết quả khám và xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh của bạn.
• Lập kế hoạch điều trị: Bác sĩ sẽ xây dựng một phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp cụ thể.
• Theo dõi và tái khám: Bác sĩ sẽ theo dõi quá trình điều trị của bạn và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết.

Thông tin liên hệ

Hồ Chí Minh: 

• Địa chỉ: 285B Điện Biên Phủ, Phường Võ Thị Sáu, Q.3, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 84 28 3822 6087 – 84 28 3822 6086
• Mail: hcm@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/
• Zalo: https://zalo.me/0978161825

Hà Nội:

• Địa chỉ: 51 Xuân Diệu, Phường Quảng An, Quận Tây Hồ, TP. Hà Nội
• Hotline: 84 24 3676 2222
• Mail: hanoi@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Singapore:

• Địa chỉ: Raffles Hospital, 585 North Bridge Road, Singapore 188770
• Hotline: 65 9838 1421 – 65 9834 7695
• Mail: vietnam@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Kết luận

Tóm lại, bệnh thần kinh ngoại biên có thể gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, với sự phát triển của y học, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả các bệnh lý này. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của mình và đi khám bác sĩ tại Raffles Hospital khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường.