Suy tuyến cận giáp – Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm

Tuyến cận giáp, tuy nhỏ bé nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa canxi trong cơ thể. Khi tuyến cận giáp gặp trục trặc, sản xuất không đủ hormone cần thiết, bạn có thể mắc phải suy tuyến cận giáp, một bệnh lý nội tiết tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe. Bài viết này Raffles Hospital sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về tuyến cận giáp, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

Tìm hiểu về suy tuyến cận giáp

Suy tuyến cận giáp là gì?

Suy tuyến cận giáp là một tình trạng xảy ra khi tuyến cận giáp, nằm ở cổ, không sản xuất đủ hormone tuyến cận giáp (PTH). Hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nồng độ canxi và phốt pho trong máu. Khi thiếu hụt PTH, nồng độ canxi trong máu giảm xuống (hạ canxi máu) và nồng độ phốt pho tăng lên, gây ra nhiều triệu chứng và biến chứng nguy hiểm.

Mỗi người thường có 4 tuyến cận giáp, nằm ở phía sau tuyến giáp, có kích thước nhỏ như hạt gạo. Tuy suy tuyến cận giáp không phải là bệnh lý phổ biến, nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Vai trò của tuyến cận giáp

• Điều hòa canxi máu: Tuyến cận giáp tiết ra PTH giúp tăng hấp thu canxi từ ruột, giảm bài tiết canxi qua thận và giải phóng canxi từ xương vào máu.
• Điều hòa phốt pho máu: PTH giúp giảm nồng độ phốt pho trong máu bằng cách tăng bài tiết phốt pho qua thận.
• Kích hoạt vitamin D: PTH kích hoạt vitamin D thành dạng hoạt động, giúp tăng hấp thu canxi ở ruột.

Hormone tuyến cận giáp (PTH)

PTH là một hormone quan trọng được sản xuất bởi tuyến cận giáp. Nồng độ PTH trong máu được điều chỉnh chặt chẽ để đảm bảo cân bằng canxi. Khi nồng độ canxi máu giảm, tuyến cận giáp sẽ tiết ra nhiều PTH hơn để tăng canxi máu. Ngược lại, khi nồng độ canxi máu tăng, tuyến cận giáp sẽ giảm tiết PTH.

Triệu chứng suy tuyến cận giáp

Nồng độ canxi trong máu cần được duy trì ở mức nhất định để đảm bảo chức năng bình thường của hệ thần kinh – cơ. Khi mức canxi trong máu giảm, ngưỡng kích thích của các sợi thần kinh hạ thấp, tác động lên cả thần kinh cảm giác và vận động, dẫn đến tăng đáp ứng thần kinh – cơ và gây ra một số triệu chứng.

Trong những trường hợp nhẹ, các dấu hiệu Chvostek và Trousseau có thể giúp gợi ý chẩn đoán:

• Dấu hiệu Chvostek: Khi gõ nhẹ vào dây thần kinh mặt gần điểm giữa đường nối giữa tai ngoài và mép, cơ mặt co giật, đặc biệt quanh miệng.
• Dấu hiệu Trousseau: Garo cánh tay có thể gây co thắt cơ, tạo nên hình dạng bàn tay tương tự như bàn tay người đỡ đẻ.

Ở mức độ nặng hơn, có thể xuất hiện các cơn co cứng cơ (tetani), thường xảy ra ở các cơ vùng đầu chi, mặt, bàn tay, bàn chân với biểu hiện co quắp.

Ngoài ra, bệnh nhân suy tuyến cận giáp không được điều trị có thể gặp các biến chứng do hạ canxi máu cấp tính và nghiêm trọng như co giật và co thắt thanh quản, gây khó thở – tình trạng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Vì lý do này, tuyến cận giáp còn được xem là tuyến sinh mạng.

Nguyên nhân gây suy tuyến cận giáp

Các nguyên nhân dẫn đến suy tuyến cận giáp thường bao gồm phẫu thuật vùng cổ trước, đặc biệt là các can thiệp vào tuyến giáp hoặc cắt bỏ toàn bộ các tuyến cận giáp, chiếm tới 75% các trường hợp.

Nguyên nhân phổ biến ở người trưởng thành là do bệnh tự miễn, gây ảnh hưởng đến tuyến cận giáp hoặc các tuyến nội tiết khác trong cơ thể.

Một số trường hợp suy cận giáp thứ phát hiếm gặp liên quan đến các rối loạn thâm nhiễm, như bệnh lý di căn, tích tụ quá mức sắt hoặc đồng, hoặc do phơi nhiễm bức xạ ion hóa.

Có những tình trạng suy cận giáp không rõ nguyên nhân, được gọi là suy cận giáp tự phát.

Suy cận giáp bẩm sinh, hay hội chứng Di George, thường do túi thứ ba của thanh quản không phát triển đầy đủ, dẫn đến thiếu tuyến cận giáp và thiểu sản tuyến ức.

Suy cận giáp do kháng thể tấn công vào tuyến cận giáp có thể kết hợp với bệnh Addison và nhiễm nấm da, còn được biết đến với tên hội chứng Whitaker.

Biến chứng của suy tuyến cận giáp

Biến chứng của suy tuyến cận giáp, hay còn gọi là hypoparathyroidism, xảy ra khi tuyến cận giáp không sản xuất đủ hormone parathyroid (PTH). Hormone này có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh nồng độ canxi và phosphate trong máu. Dưới đây là một số biến chứng có thể gặp phải:

• Hạ canxi máu: Suy tuyến cận giáp dẫn đến nồng độ canxi trong máu giảm, gây ra các triệu chứng như tê bì, co thắt cơ bắp, và co giật.
• Tăng phosphat máu: Nồng độ phosphate trong máu tăng có thể dẫn đến các vấn đề về thận và xương.
• Vấn đề về xương: Thiếu canxi lâu dài có thể gây ra loãng xương, làm tăng nguy cơ gãy xương.
• Triệu chứng thần kinh: Hạ canxi có thể gây ra triệu chứng thần kinh như lo âu, trầm cảm, và các rối loạn tâm lý khác.
• Vấn đề về tim mạch: Nồng độ canxi thấp có thể ảnh hưởng đến chức năng tim, gây ra nhịp tim không đều hoặc các vấn đề tim mạch khác.
• Vấn đề về răng miệng: Thiếu canxi có thể ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng, gây ra sâu răng hoặc vấn đề về lợi.
• Cao huyết áp: Có một số nghiên cứu cho thấy mối liên quan giữa suy tuyến cận giáp và tăng huyết áp.

Chẩn đoán suy tuyến cận giáp

Các triệu chứng lâm sàng của suy tuyến cận giáp thường khá rõ ràng và có thể hỗ trợ trong quá trình chẩn đoán. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác và đánh giá mức độ bệnh, cần tiến hành thêm các xét nghiệm về chức năng tuyến.

Xét nghiệm máu

• Đo nồng độ canxi máu: Dẫn đến mức canxi trong máu giảm đáng kể, trong khi mức bình thường là 75-80 mg/L (1,87-2 mmol/L).
• Đo nồng độ phospho máu: Phospho thường tăng cao trong suy tuyến cận giáp, vượt quá 45 mg/L (1,44 mmol/L).
• Đo PTH trong máu: Mức PTH giảm trong trường hợp suy tuyến cận giáp.
• Đo nồng độ kali máu: Gây hạ canxi, kéo theo sự gia tăng kali máu do tác động đối nghịch của kali với canxi.

Trong các xét nghiệm này, định lượng canxi và PTH trong máu là yếu tố quan trọng nhất để đánh giá mức độ suy tuyến cận giáp.

Xét nghiệm nước tiểu

Mức canxi trong nước tiểu bình thường là khoảng 200 mg/24 giờ, nhưng ở người suy tuyến cận giáp, nồng độ này sẽ giảm, có thể xuống dưới 100 mg/24 giờ (2,5 mmol/24 giờ).

Điện tâm đồ

Canxi máu ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của cơ tim, và khi bị hạ canxi do suy tuyến cận giáp, bệnh nhân có thể xuất hiện các thay đổi trên điện tâm đồ như kéo dài khoảng QT và ST, có thể gây xoắn đỉnh, sóng T cao nhọn hoặc đảo ngược. Những bất thường này có thể gây bloc nhĩ-thất và thường mất đi khi nồng độ canxi máu được điều chỉnh.

Ngoài ra, các xét nghiệm khác như chụp cắt lớp vi tính để kiểm tra sự tích tụ canxi trong não, hoặc đo mật độ xương để đánh giá tác động của canxi máu thấp lên hệ xương cũng có thể được thực hiện khi cần thiết.

Điều trị suy tuyến cận giáp

Mục tiêu trong điều trị suy tuyến cận giáp là giảm nhẹ triệu chứng và điều chỉnh cân bằng canxi-phosphat trong cơ thể. Một số phương pháp điều trị bao gồm:

• Bổ sung canxi và vitamin D: Hầu hết người mắc suy tuyến cận giáp cần phải bổ sung canxi và vitamin D lâu dài. Liều dùng thường là 1 – 2 gam canxi nguyên tố mỗi ngày, chia thành nhiều lần dưới dạng canxi cacbonat hoặc canxi citrat. Liều vitamin D thường là Calcitriol từ 0,25 – 2,0 mcg mỗi ngày.
• Cung cấp canxi qua tĩnh mạch: Khi nồng độ canxi trong máu giảm nguy hiểm hoặc tình trạng co cơ quá mạnh, có thể cần truyền canxi qua tĩnh mạch để nhanh chóng làm giảm triệu chứng.
• Chế độ ăn giàu canxi, ít phospho: Mặc dù bổ sung canxi là cần thiết, nhưng việc áp dụng chế độ ăn giàu canxi (như các sản phẩm từ sữa) và ít phospho vẫn rất quan trọng cho bệnh nhân suy tuyến cận giáp.
• Tiêm hormone tuyến cận giáp (PTH): Đối với những người không đạt hiệu quả tốt với phương pháp truyền thống hoặc cần kiểm soát kỹ hơn, tiêm hormon tuyến cận giáp tái tổ hợp hàng ngày dưới da có thể được chỉ định. 

Chế độ ăn cho người suy tuyến cận giáp

Ngoài việc sử dụng thuốc, người bệnh suy tuyến cận giáp cũng cần điều chỉnh chế độ ăn uống theo khuyến nghị từ các chuyên gia dinh dưỡng để phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình. Cụ thể như sau:

• Tăng cường thực phẩm giàu canxi: Người bệnh nên bổ sung nhiều thực phẩm chứa canxi, bao gồm sữa và các sản phẩm từ sữa, rau lá xanh, bông cải xanh, và sữa đậu nành. Điều này giúp duy trì nồng độ canxi trong máu và ngăn ngừa tình trạng hạ canxi máu.
• Giảm thiểu thực phẩm chứa nhiều phospho: Cần hạn chế các thực phẩm có hàm lượng phospho cao trong chế độ ăn, như phô mai cứng, thịt đỏ và ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời, cũng nên tránh các loại nước ngọt có gas vì chúng chứa axit phosphoric, một nguồn phospho không tốt cho sức khỏe.
• Nhận thức về ảnh hưởng của suy tuyến cận giáp: Mặc dù suy tuyến cận giáp không phổ biến, nhưng nó có thể dẫn đến tình trạng hạ canxi máu nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ra những cấp cứu đe dọa tính mạng và để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng sau này.

Phòng ngừa suy tuyến cận giáp

Phòng ngừa suy tuyến cận giáp là một yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ mắc bệnh này và bảo vệ sức khỏe tổng thể. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa:

• Cung cấp đủ canxi và vitamin D: Tiêu thụ thực phẩm giàu canxi như sữa, các sản phẩm từ sữa, rau xanh và cá. Bổ sung vitamin D qua ánh sáng mặt trời và thực phẩm như cá béo, lòng đỏ trứng.
• Tránh thực phẩm chứa photpho cao: Hạn chế tiêu thụ thịt đỏ, phô mai cứng, ngũ cốc nguyên hạt và nước ngọt có gas.
• Kiểm tra nồng độ canxi và hormone tuyến cận giáp: Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến tuyến cận giáp.
• Theo dõi các bệnh lý nền: Những bệnh lý như bệnh tuyến giáp, bệnh tự miễn có thể làm tăng nguy cơ suy tuyến cận giáp.
• Kiểm soát các bệnh tự miễn: Nếu có tiền sử gia đình về các bệnh tự miễn, việc theo dõi và điều trị kịp thời rất quan trọng.
• Kiểm soát bệnh tiểu đường và bệnh thận: Các bệnh này có thể ảnh hưởng đến chức năng của tuyến cận giáp.
• Hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại: Một số hóa chất có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến cận giáp.
• Tránh sử dụng thuốc không cần thiết: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến sự sản xuất hormone cận giáp.
• Tập thể dục thường xuyên: Giúp duy trì sức khỏe xương và cân bằng hormone.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đủ và chất lượng tốt có thể hỗ trợ chức năng hormone.
• Hiểu biết về bệnh: Nâng cao nhận thức về các triệu chứng và yếu tố nguy cơ của suy tuyến cận giáp có thể giúp phát hiện sớm bệnh.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia: Khi có dấu hiệu bất thường liên quan đến sức khỏe, nên thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Trung tâm Phẫu thuật Raffles: Giải pháp tối ưu cho bệnh nhân suy tuyến cận giáp

Phẫu thuật tuyến giáp, tuy là phương pháp điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh lý tuyến giáp, nhưng đôi khi có thể dẫn đến biến chứng suy tuyến cận giáp. Điều này khiến nhiều người bệnh lo lắng và băn khoăn. Thấu hiểu nỗi niềm đó, Trung tâm Phẫu thuật Raffles mang đến giải pháp an toàn và hiệu quả, giúp bạn yên tâm điều trị bệnh lý tuyến giáp mà không phải lo lắng về biến chứng.

Tại sao nên lựa chọn Trung tâm Phẫu thuật Raffles?

• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa đầu ngành: Trung tâm quy tụ đội ngũ bác sĩ phẫu thuật đầu ngành, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực phẫu thuật tuyến giáp và tuyến cận giáp. Đặc biệt, sự phối hợp chặt chẽ với bác sĩ chuyên khoa nội tiết giúp chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.
• Kỹ thuật phẫu thuật tiên tiến: Ứng dụng các kỹ thuật phẫu thuật hiện đại, ít xâm lấn, giảm thiểu tối đa nguy cơ tổn thương tuyến cận giáp, từ đó hạn chế biến chứng sau phẫu thuật.
• Trang thiết bị y tế hiện đại: Hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế, hỗ trợ chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.
• Chăm sóc toàn diện: Dịch vụ chăm sóc chu đáo, tận tâm, giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục sức khỏe.

Lợi ích khi lựa chọn Trung tâm Phẫu thuật Raffles

• An tâm điều trị: Với đội ngũ bác sĩ giỏi, trang thiết bị hiện đại và quy trình phẫu thuật chuẩn quốc tế, bạn hoàn toàn có thể yên tâm điều trị suy tuyến cận giáp tại Trung tâm.
• Hồi phục nhanh chóng: Phác đồ điều trị cá nhân hóa và chế độ chăm sóc hậu phẫu tận tình giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng, giảm thiểu biến chứng.
• Nâng cao chất lượng cuộc sống: Kiểm soát hiệu quả giúp bạn phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm, cải thiện sức khỏe và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn.

Các dịch vụ Trung tâm Phẫu thuật Raffles cung cấp

Phẫu thuật các bệnh liên quan đến tuyến giáp và tuyến cận giáp:

• Cắt bỏ tuyến cận giáp trong trường hợp u tuyến cận giáp gây suy tuyến cận giáp.
• Phẫu thuật điều trị các bệnh lý tuyến giáp gây ảnh hưởng đến tuyến cận giáp.

Phối hợp cùng bác sĩ chuyên khoa nội tiết:

• Xây dựng phác đồ điều trị nội khoa toàn diện, bao gồm bổ sung canxi, vitamin D và các thuốc điều trị khác.
• Theo dõi và điều chỉnh liều lượng thuốc, đảm bảo hiệu quả điều trị tối ưu.

Hãy liên hệ ngay với Trung tâm Phẫu thuật Raffles để được tư vấn và điều trị bởi đội ngũ chuyên gia hàng đầu.

Thông tin liên hệ:

Raffles Hospital Singapore

• Address: 585 North Bridge Road Raffles Hospital, Singapore 188770
• Hotline: +65.9838.1421
• Email: vietnam@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Phòng Khám đa khoa Raffles Medical TP. Hồ Chí Minh

• Địa chỉ: 285B Điện Biên Phủ, Võ Thị Sáu, Q3, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0912.175.162
• Email: hcm@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/
• Zalo: https://zalo.me/0978161825

Phòng Khám đa khoa Raffles Medical Hà Nội

• Địa chỉ: 51 Xuân Diệu, Hà Nội
• Hotline: 0941.978.228
• Email: hanoi@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Kết luận

Suy tuyến cận giáp không phải là bản án cuối cùng cho sức khỏe. Bằng sự hiểu biết đúng đắn, chẩn đoán sớm và phác đồ điều trị cá nhân hóa tại Bệnh viện Raffles, người bệnh hoàn toàn có thể sống chung với bệnh lý này một cách an yên và chất lượng. Hành trình tìm lại sự cân bằng cho cơ thể, cho cuộc sống, chính là hành trình mà Raffles Hospital đồng hành cùng bạn, từng bước vững chắc.