Siêu âm có biết bệnh thận không?

Siêu âm là một công cụ chẩn đoán hình ảnh phổ biến, được sử dụng rộng rãi để đánh giá nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả thận. Khi bạn đặt câu hỏi “siêu âm có biết bệnh thận không”, điều đó cho thấy bạn đang tìm kiếm thông tin về khả năng và giới hạn của phương pháp này trong việc phát hiện các vấn đề về thận. Bài viết này sẽ đi sâu vào vai trò của siêu âm, những bệnh lý thận mà nó có thể phát hiện, cũng như các hạn chế và khi nào cần kết hợp với những phương pháp chẩn đoán khác để có cái nhìn toàn diện nhất về sức khỏe thận của bạn.

Siêu âm có biết bệnh thận không?

Vai trò của siêu âm trong chẩn đoán bệnh thận

Siêu âm sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh cấu trúc bên trong thận, giúp bác sĩ quan sát được kích thước, hình dạng, vị trí của thận cũng như các bất thường về cấu trúc.

Đây là phương pháp không xâm lấn, không sử dụng tia xạ, an toàn cho hầu hết mọi đối tượng, bao gồm cả phụ nữ mang thai.

Là bước thăm khám ban đầu quan trọng khi nghi ngờ có vấn đề về thận.

Các bệnh lý thận siêu âm có thể phát hiện

• Sỏi thận: Siêu âm có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong việc phát hiện sỏi thận, đặc biệt là sỏi có kích thước lớn hơn 3-5mm. Nó có thể xác định vị trí, kích thước và số lượng sỏi.
• U nang thận: Phát hiện các u nang đơn giản hoặc phức tạp, đánh giá kích thước, vị trí và các đặc điểm gợi ý u nang lành tính hay cần theo dõi thêm.
• Khối u thận (lành tính, ác tính): Siêu âm có thể phát hiện sự hiện diện của các khối u, nhưng thường cần các phương pháp khác như CT scan hoặc MRI để xác định bản chất (lành tính hay ác tính) và giai đoạn bệnh chính xác hơn.
• Thận ứ nước: Đây là tình trạng giãn nở hệ thống đài bể thận do tắc nghẽn đường tiểu (thường do sỏi, u, hoặc chèn ép từ bên ngoài). Siêu âm có thể dễ dàng chẩn đoán và đánh giá mức độ ứ nước.
• Dị tật bẩm sinh thận: Phát hiện các bất thường về cấu trúc thận bẩm sinh như thận lạc chỗ, thận móng ngựa, thận đôi, v.v.
• Kích thước và hình dạng thận bất thường: Thận teo nhỏ có thể là dấu hiệu của bệnh thận mạn tính hoặc suy thận. Thận sưng to có thể gợi ý viêm cấp tính hoặc các bệnh lý khác.

Hạn chế của siêu âm trong chẩn đoán bệnh thận

• Không đánh giá được chức năng thận trực tiếp: Siêu âm chỉ cung cấp thông tin về cấu trúc, không thể cho biết thận đang hoạt động tốt đến mức nào. Để đánh giá chức năng thận, cần các xét nghiệm máu (creatinine, ure, GFR) và nước tiểu.
• Khó phát hiện tổn thương thận vi thể hoặc bệnh lý giai đoạn sớm: Những thay đổi nhỏ ở cấp độ tế bào hoặc các bệnh lý không gây biến đổi cấu trúc rõ rệt có thể không được siêu âm phát hiện.
• Độ chính xác phụ thuộc vào kinh nghiệm bác sĩ: Chất lượng hình ảnh và khả năng phát hiện tổn thương chịu ảnh hưởng lớn bởi trình độ và kinh nghiệm của người thực hiện siêu âm.
• Khó khăn trong một số trường hợp: Bệnh nhân béo phì, có nhiều khí trong ruột có thể làm giảm chất lượng hình ảnh siêu âm.

Khi nào nên siêu âm thận?

Các triệu chứng gợi ý bệnh thận

• Đau lưng vùng hông.
• Tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu, tiểu ít hoặc tiểu nhiều bất thường.
• Phù mặt, phù chân.
• Tăng huyết áp không rõ nguyên nhân.
• Sốt, ớn lạnh không rõ nguyên nhân.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

• Đặc biệt đối với những người có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình có bệnh thận, tiểu đường, cao huyết áp.

Theo dõi điều trị bệnh thận

• Đánh giá hiệu quả điều trị sỏi thận, u thận hoặc theo dõi tiến triển của bệnh thận mạn tính.

Các phương pháp chẩn đoán bệnh thận khác ngoài siêu âm

Xét nghiệm máu

• Creatinine và Ure: Các chất thải này tăng cao trong máu khi chức năng thận suy giảm.
• GFR (Tốc độ lọc cầu thận): Chỉ số quan trọng nhất đánh giá mức độ lọc của thận, giúp phân loại giai đoạn suy thận.

Xét nghiệm nước tiểu

• Tổng phân tích nước tiểu: Phát hiện protein niệu (dấu hiệu tổn thương thận), hồng cầu niệu (có thể do sỏi, viêm, khối u), bạch cầu niệu (nhiễm trùng).
• Tỷ lệ Albumin/Creatinine niệu (ACR): Giúp phát hiện sớm tổn thương thận ở bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp.

CT scan thận và MRI thận

• Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn siêu âm, đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá bản chất khối u, mức độ xâm lấn và các bệnh lý phức tạp khác.

Sinh thiết thận

• Là thủ thuật lấy một mảnh mô thận nhỏ để phân tích dưới kính hiển vi, giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh thận, đặc biệt là các bệnh lý cầu thận hoặc viêm thận.

Tóm lại, siêu âm là một công cụ chẩn đoán hình ảnh vô cùng giá trị và là bước khởi đầu quan trọng trong việc phát hiện nhiều bệnh lý liên quan đến thận như sỏi, u nang, khối u, hay thận ứ nước. Tuy nhiên, nó có những hạn chế nhất định, đặc biệt là không thể đánh giá trực tiếp chức năng thận hay phát hiện các tổn thương vi thể. Để có một chẩn đoán chính xác và toàn diện về sức khỏe thận, việc kết hợp siêu âm với các phương pháp khác như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, CT scan hoặc MRI là hoàn toàn cần thiết. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chỉ định các xét nghiệm phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.