Phong thấp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Phong thấp là một bệnh lý xương khớp mãn tính phổ biến, gây đau đớn, sưng viêm và cứng khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết này Raffles Hospital sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả nhất hiện nay.

Phong thấp là gì?

Bệnh phong tê thấp, thường được gọi là phong thấp, là một loại viêm đa khớp dạng thấp liên quan đến yếu tố tự miễn. Bệnh này đặc trưng bởi triệu chứng đau nhức, sưng tấy ở các khớp và bắp thịt, gây cản trở đáng kể đến khả năng vận động hàng ngày. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng.

Triệu chứng của phong thấp thường xuất hiện ở các khớp đối xứng. Điều này có nghĩa là nếu một khớp bên này bị tổn thương, thì khớp tương ứng bên kia cũng sẽ bị ảnh hưởng, đây là điểm khác biệt giúp bác sĩ phân biệt với các loại viêm khớp khác.

Việc điều trị bệnh phong tê thấp đạt hiệu quả cao nhất khi được chẩn đoán sớm, đặc biệt là trong giai đoạn đầu khi các triệu chứng mới bắt đầu xuất hiện.

Phân loại phong thấp

Có nhiều loại phong thấp khác nhau, phổ biến nhất là:

• Viêm khớp dạng thấp: Đây là bệnh tự miễn, hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khớp, gây viêm và phá hủy sụn khớp.
• Gout: Bệnh gout (thống phong) xảy ra do sự tích tụ tinh thể axit uric trong khớp, gây viêm và đau dữ dội.
• Viêm khớp vẩy nến: Bệnh lý này thường gặp ở người bị vẩy nến, gây viêm khớp và tổn thương da.

Ai dễ mắc bệnh phong thấp?

Mặc dù phong thấp có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, bao gồm:

• Người có tiền sử gia đình mắc phong thấp.
• Phụ nữ (tỷ lệ mắc viêm khớp dạng thấp ở nữ giới cao hơn nam giới).
• Người cao tuổi (khớp bị lão hóa theo thời gian).
• Người béo phì (trọng lượng cơ thể tạo áp lực lớn lên khớp).
• Người có lối sống ít vận động, hút thuốc lá…

Nguyên nhân gây bệnh phong thấp

Yếu tố di truyền

Một số gen có thể làm tăng nguy cơ mắc phong thấp, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp. Nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh, bạn có khả năng mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.

Rối loạn hệ miễn dịch

Ở những người bị viêm khớp dạng thấp, hệ miễn dịch hoạt động bất thường, tấn công các mô khỏe mạnh trong khớp, gây viêm và tổn thương.

Các yếu tố khác

• Nhiễm trùng: Một số loại vi khuẩn và virus có thể gây viêm khớp.
• Chấn thương: Chấn thương khớp có thể làm tăng nguy cơ phát triển.
• Môi trường: Tiếp xúc với một số hóa chất và chất độc hại có thể góp phần gây ra phong thấp.
• Lối sống: Chế độ ăn uống không lành mạnh, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia… cũng là những yếu tố nguy cơ.

Triệu chứng của bệnh phong thấp

Triệu chứng phong thấp rất đa dạng, tùy thuộc vào loại bệnh và mức độ nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

Triệu chứng ban đầu

• Đau nhức khớp: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của phong thấp. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi.
• Sưng khớp: Khớp bị viêm sẽ sưng lên, nóng và đỏ.
• Cứng khớp: Đặc biệt vào buổi sáng, người bệnh thường cảm thấy khớp cứng, khó cử động.
• Mệt mỏi, sốt nhẹ: Một số người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ…

Triệu chứng khi bệnh tiến triển

• Biến dạng khớp: Nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây biến dạng khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng vận động.
• Hạn chế vận động: Cơn đau và cứng khớp khiến người bệnh khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Xuất hiện các cục dưới da: Trong trường hợp viêm khớp dạng thấp, có thể xuất hiện các cục nhỏ, cứng dưới da, thường ở khuỷu tay, đầu gối…
• Ảnh hưởng đến các cơ quan khác: Phong thấp có thể gây tổn thương đến các cơ quan khác như tim, phổi, mắt…

Phân biệt triệu chứng theo từng loại

• Viêm khớp dạng thấp: Thường ảnh hưởng đến nhiều khớp nhỏ, đối xứng (cả hai bên cơ thể), kèm theo triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, sốt…
• Gout: Cơn đau thường khởi phát đột ngột, dữ dội, tập trung ở một khớp (thường là ngón chân cái), kèm theo sưng, nóng, đỏ khớp.
• Viêm khớp vẩy nến: Ngoài triệu chứng viêm khớp, người bệnh còn có các biểu hiện của bệnh vẩy nến trên da.

Biến chứng nguy hiểm do phong thấp gây ra

• Biến dạng khớp và mất khả năng vận động: Nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến biến dạng khớp vĩnh viễn. Những biến dạng này làm giảm khả năng vận động, gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
• Viêm khớp mãn tính: Các cơn đau khớp kéo dài có thể chuyển sang viêm khớp mãn tính, khiến khớp bị sưng đau, viêm nhiễm và tổn thương kéo dài.
• Hư tổn hệ thống tim mạch: Có thể gây viêm nội tâm mạc (viêm màng trong tim), có nguy cơ dẫn đến các bệnh lý tim mạch như suy tim, thậm chí đột quỵ.
• Ảnh hưởng đến hệ thần kinh: Các cơn đau mãn tính do phong thấp có thể dẫn đến căng thẳng và lo âu kéo dài, làm suy giảm chất lượng giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Đau nhức dai dẳng và hạn chế vận động làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc những người có công việc cần nhiều hoạt động.

Chẩn đoán bệnh phong thấp

Việc chẩn đoán bệnh phong tê thấp thường tốn thời gian và cần kết hợp nhiều phương pháp xét nghiệm cùng với thăm khám lâm sàng.

Chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu chứng của người bệnh cũng như tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình. Các kiểm tra thể chất khớp sẽ bao gồm:

• Đánh giá tình trạng sưng, đỏ và đau ở các khớp.
• Kiểm tra sức mạnh cơ bắp và phản xạ.
• Đánh giá độ ấm và tính đàn hồi của khớp.

Do không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể xác định chính xác bệnh phong tê thấp, nên bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm bổ sung như:

• Xét nghiệm máu: Nhằm phát hiện các kháng thể hoặc mức độ chất phản ứng gia tăng trong giai đoạn viêm, đây có thể là dấu hiệu hỗ trợ chẩn đoán.
• Xét nghiệm yếu tố thấp khớp (RF): Kiểm tra protein gọi là yếu tố thấp khớp, mức độ cao có liên quan đến các bệnh tự miễn, đặc biệt là phong tê thấp.
• Xét nghiệm kháng thể protein chống đông máu: Tìm kiếm kháng thể liên kết với phong tê thấp, mặc dù không phải ai mắc bệnh đều có kết quả dương tính.
• Xét nghiệm kháng thể kháng nhân: Kiểm tra xem hệ miễn dịch có tạo ra kháng thể hay không.
• Tốc độ lắng của hồng cầu (ESR): Đánh giá mức độ viêm trong cơ thể mà không chỉ ra nguyên nhân cụ thể.
• Xét nghiệm protein phản ứng C: Mức độ cao của protein này cho thấy có viêm hoặc nhiễm trùng nghiêm trọng, thường liên quan đến phong tê thấp.

Ngoài ra, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang, chụp MRI khớp, hoặc siêu âm có thể được chỉ định để đưa ra kết luận chính xác hơn.

Phương pháp điều trị bệnh phong thấp

Hiện tại chưa có phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh phong tê thấp. Mục tiêu điều trị chủ yếu là cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Các phương pháp điều trị thường bao gồm thuốc, phẫu thuật và phục hồi chức năng.

Thuốc

Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc dựa trên mức độ và thời gian mắc bệnh. Thường cần phải kết hợp nhiều loại thuốc:

• NSAIDs (Thuốc giảm đau không steroid): Nhằm giảm đau và kháng viêm. Các loại thuốc thường dùng bao gồm Aspirin, Diclofenac, Meloxicam và Celecoxib. Tác dụng phụ thường gặp bao gồm buồn nôn, đau dạ dày, xuất huyết tiêu hóa và suy thận cấp.
• Corticoid: Giúp giảm đau và viêm, đồng thời làm chậm quá trình tổn thương khớp. Các thuốc thường dùng như prednisone và methylprednisone có thể gây tăng cân, loãng xương và rối loạn đường huyết.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Có tác dụng làm chậm tiến triển của bệnh và bảo vệ khớp, ngăn ngừa tàn phế. Một số loại thuốc thường gặp là Methotrexate, Hydroxychloroquine và Rituximab.

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể được xem xét trong trường hợp khớp bị hư hỏng nghiêm trọng và biến dạng. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm thay khớp, cắt bao khớp hoặc chỉnh trục khớp.

Phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu sẽ giúp người bệnh thực hiện các bài tập nhằm bảo vệ khớp, ngăn ngừa co rút, dính khớp và teo cơ. Một số biện pháp như chườm nóng, siêu âm và sóng ngắn cũng có thể giúp giảm viêm và bảo vệ khớp. Người bệnh có thể sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như nẹp để phòng ngừa biến dạng khớp.

Phong tê thấp là một bệnh lý mãn tính, không gây tử vong nhưng có thể làm giảm chất lượng cuộc sống đáng kể. Vì vậy, khi có bất kỳ dấu hiệu nào liên quan, người bệnh nên thông báo ngay cho bác sĩ. Việc nhận diện sớm và chẩn đoán đúng bệnh là rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời, làm giảm diễn tiến và ngăn ngừa biến dạng khớp.

Phòng ngừa bệnh phong thấp

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn phong thấp, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

Chế độ sinh hoạt

• Tập luyện thể dục đều đặn: Việc duy trì thói quen tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp. Bắt đầu với những bài tập đơn giản như đi bộ mỗi ngày và tránh những môn thể thao cường độ cao.
• Chườm nóng: Phương pháp này rất hiệu quả trong việc giảm đau do phong tê thấp. Bạn có thể sử dụng miếng giữ nhiệt hoặc chai nước nóng, bọc trong một chiếc khăn mỏng và chườm lên vùng bị đau. Ngoài ra, việc tắm nước ấm, sử dụng đèn sưởi hoặc miếng dán nhiệt cũng có tác dụng giảm đau.
• Chườm lạnh: Áp dụng túi chườm lạnh hoặc dùng khăn mỏng bọc đá và chườm lên da để giảm đau và kháng viêm hiệu quả.
• Nghỉ ngơi: Để giảm bớt cơn đau do phong tê thấp, bạn nên dành thời gian thư giãn và hạn chế căng thẳng trong cuộc sống hàng ngày.

Chế độ dinh dưỡng

Một chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng sẽ hỗ trợ quá trình điều trị bệnh phong tê thấp. Để làm chậm sự tiến triển của bệnh, người bệnh nên bổ sung nhiều rau xanh và thực phẩm giàu canxi. Đồng thời, hạn chế tiêu thụ những thực phẩm có hại như rượu và đồ chế biến sẵn.

Trung tâm Nội khoa Raffles: Chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân phong thấp

Phong thấp không chỉ gây đau đớn, khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe. Tại Trung tâm Nội khoa Raffles, chúng tôi thấu hiểu những khó khăn mà người bệnh phong thấp đang gặp phải và cam kết mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện, chất lượng cao, giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tại sao nên lựa chọn Trung tâm Nội khoa Raffles?

• Đội ngũ bác sĩ nội khoa giàu kinh nghiệm: Trung tâm quy tụ đội ngũ bác sĩ nội khoa, chuyên khoa cơ xương khớp, được đào tạo bài bản trong và ngoài nước, có nhiều năm kinh nghiệm trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý phong thấp.
• Tiếp cận đa chuyên khoa: Bệnh phong thấp có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Tại Raffles, chúng tôi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa (nội khoa, cơ xương khớp, dinh dưỡng…) để mang đến phác đồ điều trị toàn diện và hiệu quả nhất.
• Chẩn đoán chính xác, điều trị hiệu quả: Ứng dụng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh tiên tiến (X-quang, MRI, siêu âm…) và xét nghiệm chuyên sâu, kết hợp với kinh nghiệm lâm sàng dày dặn, các bác sĩ tại Raffles sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác và phác đồ điều trị phong thấp phù hợp với từng bệnh nhân.
• Thuốc điều trị chính hãng, chất lượng cao: Trung tâm sử dụng các loại thuốc điều trị phong thấp chính hãng, được nhập khẩu từ các nước có nền y học phát triển, đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh.
• Môi trường khám chữa bệnh hiện đại, tiện nghi: Không gian khám chữa bệnh sang trọng, sạch sẽ, trang thiết bị y tế hiện đại, mang đến sự thoải mái và an tâm cho người bệnh.

Lợi ích khi điều trị phong thấp tại Trung tâm Nội khoa Raffles:

• Kiểm soát triệu chứng hiệu quả: Giảm đau, sưng viêm, cứng khớp, cải thiện khả năng vận động.
• Phòng ngừa biến chứng: Giảm thiểu nguy cơ biến dạng khớp, tổn thương nội tạng.
• Chăm sóc sức khỏe toàn diện: Theo dõi và quản lý bệnh lý phong thấp lâu dài, kết hợp với tư vấn dinh dưỡng, lối sống… để nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Tăng cường chất lượng cuộc sống: Giúp bạn kiểm soát bệnh tốt hơn, tự tin và chủ động hơn trong cuộc sống.

Hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn và điều trị phong thấp một cách hiệu quả nhất.

Thông tin liên hệ:

Raffles Hospital Singapore

• Address: 585 North Bridge Road Raffles Hospital, Singapore 188770
• Hotline: +65.9838.1421
• Email: vietnam@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Phòng Khám đa khoa Raffles Medical TP. Hồ Chí Minh

• Địa chỉ: 285B Điện Biên Phủ, Võ Thị Sáu, Q3, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 0912.175.162
• Email: hcm@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/
• Zalo: https://zalo.me/0978161825

Phòng Khám đa khoa Raffles Medical Hà Nội

• Địa chỉ: 51 Xuân Diệu, Hà Nội
• Hotline: 0941.978.228
• Email: hanoi@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Kết luận

Đừng để phong thấp cướp đi niềm vui sống của bạn. Hãy chủ động tìm hiểu và lựa chọn những phương pháp điều trị phù hợp, tin tưởng vào đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm tại Raffles Hospital để đẩy lùi bệnh tật và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn.