Nội soi tai mũi họng có phải nhịn ăn không?

Việc chuẩn bị trước bất kỳ thủ thuật y tế nào cũng đóng vai trò quan trọng, giúp quá trình diễn ra thuận lợi và mang lại kết quả chính xác nhất. Nội soi tai mũi họng là một trong những phương pháp chẩn đoán phổ biến, giúp bác sĩ quan sát chi tiết các cấu trúc bên trong. Tuy nhiên, một trong những thắc mắc thường gặp của bệnh nhân là liệu có cần phải nhịn ăn trước khi thực hiện thủ thuật này hay không. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết để giải đáp câu hỏi này, giúp bạn chuẩn bị tốt nhất cho buổi nội soi của mình.

Nội soi tai mũi họng có phải nhịn ăn không? Câu trả lời chi tiết

Đối với phần lớn các trường hợp nội soi tai mũi họng thông thường, bạn không cần phải nhịn ăn hoàn toàn như khi nội soi đường tiêu hóa (ví dụ: nội soi dạ dày, đại tràng). Đây là một điểm khác biệt quan trọng mà nhiều người thường nhầm lẫn.

Lý do chính là bởi vì quá trình nội soi tai mũi họng chỉ tập trung vào việc thăm dò các cấu trúc trong khoang tai, mũi, họng và thanh quản, không đi sâu vào đường tiêu hóa dưới như dạ dày hay ruột. Mục đích chính của thủ thuật là quan sát, đánh giá tình trạng niêm mạc, phát hiện các tổn thương, viêm nhiễm, khối u hoặc dị vật. Việc thức ăn có trong dạ dày hay ruột không ảnh hưởng trực tiếp đến tầm nhìn hay quá trình thực hiện nội soi ở các vùng này.

Tuy nhiên, mặc dù không yêu cầu nhịn ăn tuyệt đối, vẫn có một số lưu ý nhỏ về việc ăn uống trước khi nội soi để đảm bảo sự thoải mái và an toàn tối đa cho bệnh nhân.

Những trường hợp đặc biệt cần lưu ý về ăn uống trước nội soi

Mặc dù đa số các trường hợp không cần nhịn ăn, có một vài tình huống cụ thể mà bác sĩ có thể đưa ra khuyến nghị đặc biệt về việc ăn uống:

• Nội soi họng sâu hoặc thanh quản: Nếu bác sĩ cần quan sát kỹ vùng họng sâu, hạ họng hoặc thanh quản, đôi khi việc ăn uống quá no trước đó có thể làm tăng cảm giác buồn nôn hoặc phản xạ nôn ói trong quá trình nội soi, đặc biệt khi ống nội soi chạm vào gốc lưỡi hoặc thành họng. Để tránh tình trạng này, bác sĩ có thể khuyên bạn nên ăn nhẹ hoặc nhịn ăn khoảng 2-3 giờ trước khi nội soi, hoặc tránh các thực phẩm khó tiêu, nhiều dầu mỡ.
• Sử dụng thuốc gây tê tại chỗ: Trước khi nội soi mũi họng, bác sĩ thường xịt thuốc gây tê cục bộ vào họng và/hoặc mũi để giảm cảm giác khó chịu. Thuốc gây tê có thể làm giảm hoặc mất cảm giác nuốt trong một khoảng thời gian ngắn (khoảng 30-60 phút). Để tránh nguy cơ sặc khi ăn uống trong lúc còn tê, bạn nên tránh ăn uống ngay sau khi gây tê và chỉ nên ăn uống khi cảm giác nuốt đã trở lại bình thường.
• Các thủ thuật kết hợp: Trong một số trường hợp hiếm hoi, nội soi tai mũi họng có thể được kết hợp với một thủ thuật nhỏ khác (ví dụ: sinh thiết sâu, lấy dị vật phức tạp dưới gây mê) hoặc là một phần của quá trình đánh giá trước phẫu thuật. Khi đó, có thể có yêu cầu nhịn ăn nghiêm ngặt hơn, tương tự như các ca phẫu thuật khác. Bác sĩ sẽ thông báo cụ thể cho bạn nếu điều này là cần thiết.

Hướng dẫn chuẩn bị tổng quát trước khi nội soi tai mũi họng

Để buổi nội soi diễn ra thuận lợi và mang lại kết quả chính xác, ngoài vấn đề ăn uống, bạn cần lưu ý một số điều sau:

• Thông báo tiền sử bệnh lý và thuốc đang dùng: Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các bệnh lý bạn đang mắc phải (ví dụ: tim mạch, tiểu đường, hen suyễn), các loại thuốc đang sử dụng (đặc biệt là thuốc chống đông máu, thuốc huyết áp), tiền sử dị ứng (thuốc, thức ăn) để bác sĩ có thể đưa ra phương án phù hợp nhất.
• Vệ sinh cá nhân: Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, súc họng nhẹ nhàng bằng nước muối sinh lý trước khi đến phòng khám. Nếu nội soi mũi, bạn có thể được yêu cầu xì mũi nhẹ nhàng để làm sạch đường mũi.
• Trang phục: Mặc quần áo thoải mái, rộng rãi, dễ cử động.
• Tháo trang sức (nếu có): Đặc biệt là các vật dụng kim loại ở vùng đầu mặt cổ nếu có nguy cơ ảnh hưởng đến quá trình nội soi hoặc nếu có khả năng phải chụp X-quang/MRI sau đó.
• Tâm lý thoải mái: Giữ bình tĩnh, lắng nghe và tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ và nhân viên y tế trong suốt quá trình. Nếu có bất kỳ lo lắng hay thắc mắc nào, đừng ngần ngại hỏi bác sĩ.
• Không tự ý dùng thuốc trước: Trừ khi có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ, bạn không nên tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào (kể cả thuốc xịt mũi, viên ngậm họng) trước buổi nội soi vì có thể ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán.

Quy trình nội soi tai mũi họng diễn ra như thế nào?

Một buổi nội soi tai mũi họng thường diễn ra khá nhanh chóng và đơn giản, bao gồm các bước chính sau:

1. Thăm khám ban đầu và giải thích thủ thuật: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh lý của bạn và giải thích rõ ràng về quy trình nội soi, những gì bạn sẽ cảm nhận được và mục đích của thủ thuật.
2. Gây tê tại chỗ (nếu cần): Để giảm cảm giác khó chịu và phản xạ nôn, bác sĩ có thể xịt thuốc gây tê cục bộ vào họng và/hoặc mũi. Bạn sẽ cảm thấy hơi tê hoặc đắng nhẹ.
3. Thực hiện nội soi: Bác sĩ sử dụng ống nội soi nhỏ, linh hoạt (hoặc ống cứng tùy trường hợp) có gắn camera và đèn chiếu sáng. Ống nội soi sẽ được đưa nhẹ nhàng qua mũi, vào họng hoặc tai để quan sát các cấu trúc bên trong. Hình ảnh sẽ được hiển thị trên màn hình để bác sĩ và đôi khi cả bệnh nhân cùng theo dõi. Quá trình này thường chỉ mất vài phút.
4. Đánh giá và tư vấn sau nội soi: Sau khi hoàn tất, bác sĩ sẽ rút ống nội soi và giải thích kết quả ngay lập tức. Nếu cần, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc hoặc chỉ định các xét nghiệm, thủ thuật khác.

Những điều cần làm sau khi nội soi tai mũi họng

Sau khi hoàn tất quá trình nội soi, bạn cần lưu ý một số điểm để hồi phục nhanh chóng và tránh các biến chứng không mong muốn:

• Ăn uống: Nếu bạn đã được gây tê tại chỗ, hãy chờ cho đến khi cảm giác tê hoàn toàn biến mất (thường khoảng 30-60 phút) rồi mới bắt đầu ăn uống. Bắt đầu với các loại thức ăn mềm, dễ nuốt, không quá nóng hoặc quá lạnh để tránh kích ứng vùng họng còn nhạy cảm. Tránh các thực phẩm cay nóng, chua, cứng hoặc nhiều dầu mỡ trong vài giờ đầu.
• Tránh khạc nhổ mạnh: Sau nội soi, bạn có thể cảm thấy hơi ngứa hoặc vướng ở họng, nhưng nên tránh khạc nhổ mạnh vì có thể gây kích ứng niêm mạc hoặc chảy máu nhẹ.
• Theo dõi triệu chứng: Cảm giác đau họng nhẹ, nghẹt mũi nhẹ hoặc khó chịu thoáng qua là bình thường. Tuy nhiên, nếu bạn thấy các triệu chứng bất thường như đau dữ dội, chảy máu nhiều, khó thở, sốt, hoặc cảm giác khó chịu kéo dài, hãy liên hệ ngay với bác sĩ.
• Uống thuốc (nếu có): Nếu bác sĩ kê đơn thuốc (ví dụ: thuốc kháng viêm, kháng sinh), hãy tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng.

Tóm lại, hầu hết các trường hợp nội soi tai mũi họng thông thường không yêu cầu bạn phải nhịn ăn. Tuy nhiên, việc ăn nhẹ hoặc nhịn ăn trong khoảng thời gian ngắn có thể được khuyến nghị trong một số tình huống đặc biệt, chủ yếu để giảm nguy cơ buồn nôn hoặc sặc nếu nội soi sâu vùng họng. Điều quan trọng nhất là bạn cần chủ động trao đổi và tuân thủ mọi hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ của mình. Việc chuẩn bị tốt sẽ giúp quá trình nội soi diễn ra suôn sẻ, mang lại kết quả chính xác và đảm bảo an toàn tối đa cho sức khỏe của bạn.