Làm sao để biết có hạch ở cổ?

Bạn tình cờ phát hiện một khối nhỏ ở vùng cổ và bắt đầu lo lắng không biết đó có phải là hạch hay không? “Làm sao để biết có hạch ở cổ?” là câu hỏi thường gặp khi ai đó cảm thấy có điểm bất thường tại khu vực này. Trong bài viết dưới đây, Raffles Hospital sẽ giúp bạn nhận diện hạch ở cổ, phân biệt hạch lành – ác tính và đưa ra lời khuyên khi nào cần đi khám.

Hạch ở cổ là gì?

Hạch là các khối mô nhỏ hình tròn hoặc bầu dục, nằm rải rác ở nhiều vùng trên cơ thể – trong đó vùng cổ là vị trí thường xuyên phát hiện thấy hạch. Hạch hoạt động như một “trạm kiểm soát miễn dịch”, lọc các vi khuẩn, virus và tế bào bất thường.

Thông thường, hạch nhỏ, mềm và không thể sờ thấy. Nhưng khi cơ thể gặp vấn đề, hạch có thể sưng lên – được gọi là hạch cổ phản ứng hoặc trong một số trường hợp là hạch bệnh lý.

Làm sao để biết có hạch ở cổ qua những dấu hiệu phổ biến?

Hạch ở cổ là tình trạng khá thường gặp, có thể do nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng, viêm hoặc bệnh lý nghiêm trọng hơn. Vậy làm sao để biết có hạch ở cổ? Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến giúp bạn dễ dàng nhận biết:

• Sờ thấy cục nhỏ dưới da: Hạch thường xuất hiện dưới dạng một hoặc nhiều cục nhỏ, có thể di động hoặc không, tùy vào nguyên nhân gây sưng.
• Đau hoặc không đau: Một số hạch gây đau khi chạm vào (thường do nhiễm trùng), trong khi những hạch do nguyên nhân khác như ung thư có thể không gây đau.
• Sưng kéo dài: Nếu vùng cổ bị sưng kéo dài hơn 2 tuần mà không có dấu hiệu giảm, bạn nên đi kiểm tra để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng.
• Kèm theo các triệu chứng khác: Sốt, sụt cân, đổ mồ hôi ban đêm hoặc mệt mỏi kéo dài có thể là dấu hiệu đi kèm với các loại hạch nguy hiểm hơn.

Làm sao để biết có hạch ở cổ là lành tính hay nguy hiểm?

Phát hiện có hạch ở cổ thường khiến nhiều người lo lắng, nhưng không phải trường hợp nào cũng đáng báo động. Vậy làm sao để biết có hạch ở cổ là lành tính hay nguy hiểm? Dưới đây là một số đặc điểm giúp bạn phân biệt.

Làm sao để biết có hạch ở cổ do nguyên nhân gì?

Nhiều người khi phát hiện có hạch ở cổ thường lo lắng không biết nguyên nhân do đâu. Vậy làm sao để biết có hạch ở cổ do nguyên nhân gì? Việc nhận diện đúng nguồn gốc sẽ giúp bạn xử lý kịp thời và hiệu quả hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến kèm theo dấu hiệu nhận biết:

Hạch do nhiễm trùng (thường gặp nhất)

• Thường xảy ra khi bạn bị cảm lạnh, viêm họng, viêm amidan, sâu răng hoặc nhiễm trùng tai mũi họng.
• Hạch mềm, sưng nhẹ, đau khi ấn vào, di động dưới da.
• Có thể kèm theo sốt, đau họng, mệt mỏi.
• Biểu hiện này thường lành tính và hạch sẽ biến mất sau vài ngày đến vài tuần khi nhiễm trùng được điều trị.

Hạch do viêm mạn tính hoặc lao hạch

• Hạch kéo dài dai dẳng, thường không đau nhiều hoặc chỉ âm ỉ.
• Có thể xuất hiện từng cụm, dính vào nhau, đôi khi vỡ mủ hoặc rò dịch kéo dài.
• Kèm theo triệu chứng sốt nhẹ về chiều, mồ hôi trộm, sụt cân.
• Lao hạch thường cần chẩn đoán và điều trị lâu dài, không tự khỏi như hạch do nhiễm trùng thông thường.

Hạch do ung thư hoặc u lympho

• Hạch to dần theo thời gian, không đau, cứng và cố định, không di động.
• Thường kéo dài nhiều tuần hoặc nhiều tháng mà không có dấu hiệu thuyên giảm.
• Có thể kèm theo sụt cân nhanh, chán ăn, mệt mỏi, đổ mồ hôi ban đêm.
• Đặc biệt, nếu hạch xuất hiện ở nhiều vị trí (cổ, nách, bẹn…) thì cần nghĩ đến u lympho hoặc ung thư di căn.

Hạch do dị ứng hoặc phản ứng miễn dịch

• Có thể xảy ra sau khi tiêm vaccine, dùng thuốc, hoặc cơ thể phản ứng với một yếu tố lạ.
• Hạch thường không to, không đau nhiều và tự lặn trong thời gian ngắn.
• Không đi kèm các triệu chứng toàn thân nghiêm trọng.

Khi nào cần đi khám bác sĩ nếu có hạch ở cổ?

Hạch ở cổ có thể là phản ứng bình thường của hệ miễn dịch trước các tác nhân gây viêm nhiễm, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng. Vậy làm sao để biết có hạch ở cổ phải đi khám bác sĩ?

Dưới đây là những trường hợp bạn không nên chần chừ mà cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt:

Hạch kéo dài trên 2–3 tuần

• Hạch do viêm hoặc nhiễm trùng thông thường thường biến mất trong vòng vài ngày đến 2 tuần.
• Nếu hạch tồn tại lâu hơn 2–3 tuần mà không có dấu hiệu nhỏ lại, bạn nên đến bệnh viện để kiểm tra nguyên nhân.

Hạch có kích thước lớn bất thường

• Hạch to nhanh hoặc có kích thước từ 2cm trở lên là dấu hiệu không nên chủ quan.
• Đặc biệt nếu hạch không thay đổi dù bạn không còn triệu chứng viêm thì nên đi khám càng sớm càng tốt.

Hạch có đặc điểm nghi ngờ

• Hạch cứng như đá, không di động, dính chặt vào mô xung quanh.
• Không gây đau, không thay đổi theo thời gian hoặc ngày càng to lên.
• Đây là những đặc điểm thường gặp trong các bệnh lý ác tính như u lympho hoặc ung thư di căn.

Có triệu chứng toàn thân đi kèm

Hạch đi kèm các triệu chứng như:

• Sốt kéo dài
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Mệt mỏi, chán ăn
• Đổ mồ hôi ban đêm

Đây là dấu hiệu cơ thể đang gặp vấn đề nghiêm trọng, cần được kiểm tra kỹ lưỡng.

Có hạch ở nhiều vị trí khác nhau

• Nếu ngoài cổ, bạn còn phát hiện hạch ở nách, bẹn, sau tai… thì nguy cơ bệnh hệ thống càng cao.
• Những trường hợp này có thể liên quan đến bệnh bạch cầu, rối loạn miễn dịch hoặc ung thư hạch.

Làm sao để biết có hạch ở cổ chính xác bằng y học?

Việc sờ thấy hạch ở cổ tại nhà chỉ mang tính chất phát hiện ban đầu, nhưng nếu muốn biết chính xác hạch đó là gì, lành tính hay nguy hiểm, bạn cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán bằng các phương pháp y học hiện đại. Vậy làm sao để biết có hạch ở cổ chính xác bằng y học? Dưới đây là các bước thăm khám và xét nghiệm thường được sử dụng:

Khám lâm sàng bởi bác sĩ chuyên khoa

• Bác sĩ sẽ kiểm tra vị trí, kích thước, độ cứng, tính di động của hạch.
• Đánh giá hạch có đau hay không, xuất hiện đơn lẻ hay nhiều vị trí.
• Dựa vào kết quả ban đầu để hướng đến nguyên nhân nhiễm trùng, viêm, lao hay ung thư.

Siêu âm hạch

• Là bước đầu tiên và phổ biến nhất giúp đánh giá cấu trúc hạch.
• Cho biết hạch có phải lành tính hay nghi ngờ ác tính thông qua hình dạng, ranh giới, kích thước, độ phản âm…
• Siêu âm còn giúp xác định số lượng hạch, mức độ lan rộng, và hỗ trợ hướng dẫn chọc hút nếu cần.

Xét nghiệm máu

• Kiểm tra các chỉ số viêm, bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu…
• Phát hiện các dấu hiệu nhiễm trùng, viêm mạn tính hoặc bệnh lý huyết học.
• Có thể làm thêm xét nghiệm chuyên biệt: HIV, lao, EBV, CMV, test miễn dịch…

Chụp X-quang/CT/ MRI (nếu cần)

• Nếu nghi ngờ lao phổi, ung thư di căn hoặc u trung thất, bác sĩ có thể chỉ định:
  • X-quang ngực
  • Chụp CT vùng cổ/ngực
  • MRI nếu cần khảo sát kỹ mô mềm và mạch máu lân cận

Sinh thiết hạch

• Phương pháp xác định chính xác nhất bản chất của hạch.
• Có thể thực hiện:
  • Chọc hút bằng kim nhỏ (FNA) – ít xâm lấn, nhanh gọn.
  • Sinh thiết mở (cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ hạch) – cho kết quả mô học chi tiết nhất.
• Giúp chẩn đoán chính xác các trường hợp u lympho, ung thư di căn, lao hạch…

Làm sao để hạn chế nguy cơ nổi hạch ở cổ?

Nổi hạch ở cổ là phản ứng của cơ thể trước nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm trùng, viêm mạn tính, rối loạn miễn dịch hoặc thậm chí là ung thư. Tuy không thể phòng tránh tuyệt đối, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ xuất hiện hạch nếu biết chăm sóc sức khỏe đúng cách. Vậy làm sao để hạn chế nguy cơ nổi hạch ở cổ? Dưới đây là những lời khuyên hữu ích:

Tăng cường hệ miễn dịch

• Ăn uống đủ chất, ưu tiên rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu vitamin C, E và kẽm.
• Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya thường xuyên.
• Duy trì luyện tập thể dục đều đặn để giúp cơ thể khỏe mạnh và đề kháng tốt hơn.

Điều trị dứt điểm các bệnh lý tai – mũi – họng

• Các bệnh như viêm họng, viêm amidan, viêm tai giữa, cảm cúm… nếu để kéo dài có thể gây nổi hạch phản ứng.
• Điều trị triệt để và đúng hướng sẽ giúp ngăn ngừa hạch tái phát hoặc kéo dài.

Tránh tiếp xúc với tác nhân gây bệnh

• Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người.
• Tránh dùng chung vật dụng cá nhân với người đang bị nhiễm trùng.
• Hạn chế hút thuốc lá, rượu bia — vì đây là yếu tố nguy cơ không chỉ cho nổi hạch mà còn cho ung thư vùng đầu cổ.

Tiêm phòng đầy đủ

• Một số bệnh lý nhiễm trùng gây nổi hạch có thể phòng ngừa bằng vắc-xin như:
  • Viêm màng não do vi khuẩn
  • Sởi, quai bị, rubella
  • Lao (BCG)

Khám sức khỏe định kỳ

• Nếu bạn từng bị nổi hạch kéo dài, hoặc có tiền sử gia đình mắc các bệnh về hạch, nên khám sức khỏe định kỳ để theo dõi và phát hiện sớm nếu hạch tái xuất hiện.
• Đồng thời, siêu âm hạch vùng cổ có thể được chỉ định nếu có nghi ngờ.

Câu hỏi thường gặp về việc làm sao để biết có hạch ở cổ

Hạch cổ có nguy hiểm không?

Nếu do nhiễm trùng nhẹ, hạch sẽ tự hết sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, đó có thể là triệu chứng của các bệnh lý nghiêm trọng như lao, ung thư, cần được khám sớm.

Trẻ em nổi hạch ở cổ có sao không?

Trẻ nhỏ rất dễ nổi hạch do hệ miễn dịch đang phát triển. Thường không nguy hiểm nhưng cần theo dõi kỹ nếu hạch to, đỏ, sốt cao hoặc hạch không mất sau 2 tuần.

Có thể tự sờ phát hiện hạch cổ tại nhà không?

Có. Dùng đầu ngón tay nhẹ nhàng ấn dọc theo hai bên cổ, vùng sau tai, dưới hàm để kiểm tra sự xuất hiện của khối lạ dưới da.

Khám và điều trị hạch cổ tại Raffles Hospital

Raffles Hospital – một trong những trung tâm y tế hàng đầu tại Singapore – luôn là điểm đến đáng tin cậy khi bạn cần kiểm tra và điều trị các bệnh lý liên quan đến hạch cổ. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, hệ thống thiết bị chẩn đoán hiện đại và mô hình chăm sóc bệnh nhân toàn diện, nơi đây mang đến sự an tâm cho mọi người bệnh đang gặp phải những dấu hiệu bất thường ở vùng cổ.

Thăm khám ban đầu và đánh giá chuyên sâu

Ngay khi đến khám, bệnh nhân sẽ được tiếp cận với quy trình đánh giá y khoa toàn diện. Các bác sĩ chuyên khoa đầu – cổ sẽ thực hiện kiểm tra thể chất cẩn thận, đồng thời khai thác các triệu chứng lâm sàng như sưng tấy vùng cổ, đau nhức, sốt kéo dài hay sút cân không rõ nguyên nhân.

• Hỏi bệnh kỹ lưỡng: Bác sĩ sẽ tìm hiểu về lịch sử bệnh lý, môi trường làm việc, mức độ tiếp xúc với hóa chất, cũng như các yếu tố nguy cơ như nhiễm trùng kéo dài hay bệnh lý ác tính.
• Khám vùng cổ: Sử dụng kỹ thuật sờ nắn chuyên sâu để đánh giá đặc điểm của hạch – bao gồm kích thước, độ di động, mật độ và vị trí – từ đó nhận định sơ bộ tính chất lành hay nghi ngờ ác tính.

Các kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng

Tại Raffles Hospital, quy trình chẩn đoán luôn được hỗ trợ bởi công nghệ tiên tiến, giúp xác định chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng nổi hạch:

• Xét nghiệm máu chuyên sâu: Được thực hiện để phân tích chức năng miễn dịch, kiểm tra tình trạng viêm, dấu hiệu nhiễm trùng hoặc gợi ý các bệnh lý huyết học.
• Siêu âm vùng cổ: Cho phép bác sĩ đánh giá chi tiết cấu trúc bên trong hạch, độ tưới máu, phân biệt hạch phản ứng và hạch nghi ngờ u ác.
• Chụp CT scan hoặc MRI: Trong trường hợp cần hình ảnh rõ nét hơn về vùng hạch hoặc đánh giá khả năng lan rộng, bác sĩ sẽ chỉ định các kỹ thuật hình ảnh nâng cao.
• Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): Là phương pháp tối ưu để lấy mẫu tế bào xét nghiệm nhằm xác định chính xác bản chất của hạch – lành tính, nhiễm trùng, lao hay ung thư.
• Sinh thiết mô hạch: Áp dụng khi cần đánh giá sâu hơn hoặc chẩn đoán phân biệt trong các trường hợp phức tạp.

Phác đồ điều trị cá thể hóa cho từng bệnh nhân

Dựa trên kết quả thu được từ các xét nghiệm, các bác sĩ tại Raffles sẽ xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp với từng tình trạng cụ thể:

• Điều trị nguyên nhân: Nếu hạch là do nhiễm trùng, bệnh nhân sẽ được kê đơn thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng viêm theo chỉ định. Trong trường hợp liên quan đến lao hạch hay bệnh lý ác tính, phác đồ điều trị sẽ được cá nhân hóa và theo dõi chặt chẽ.
• Can thiệp ngoại khoa: Đối với hạch nghi ngờ ung thư hoặc kích thước lớn, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật bóc tách để loại bỏ hoàn toàn và phân tích mô học.
• Tư vấn dinh dưỡng và lối sống: Ngoài việc điều trị y tế, các chuyên gia sẽ hướng dẫn bệnh nhân chế độ sinh hoạt khoa học, giảm thiểu nguy cơ tái phát hoặc biến chứng lâu dài.

Theo dõi tiến trình và chăm sóc hậu điều trị

Khám xong không có nghĩa là kết thúc. Bệnh nhân sẽ được hẹn tái khám định kỳ để kiểm tra sự hồi phục của hạch và tầm soát nguy cơ tái phát.

• Theo dõi lâu dài: Các xét nghiệm chức năng, siêu âm định kỳ và tư vấn sức khỏe sẽ là phần không thể thiếu trong quá trình điều trị tại Raffles Hospital.
• Hỗ trợ toàn diện: Bệnh nhân sẽ nhận được sự đồng hành từ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng và chuyên viên vật lý trị liệu nhằm phục hồi sức khỏe toàn diện, duy trì chất lượng sống tối ưu.

Kết luận

Làm sao để biết có hạch ở cổ? – Câu trả lời nằm ở việc chủ động quan sát, sờ nắn và lắng nghe những dấu hiệu khác đi kèm. Đừng chủ quan với các khối hạch nhỏ ở cổ, bởi chúng có thể là “tín hiệu SOS” từ cơ thể. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, hãy đến Raffles Hospital để được thăm khám và điều trị kịp thời, đảm bảo sức khỏe an toàn về lâu dài.