Phẫu thuật tuyến giáp là một phương pháp điều trị quan trọng cho nhiều bệnh lý khác nhau của tuyến giáp, từ các khối u lành tính gây khó chịu đến ung thư. Quyết định tiến hành phẫu thuật thường dựa trên nhiều yếu tố y tế phức tạp và cần được cân nhắc kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa cùng với bệnh nhân. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những trường hợp cụ thể khi nào nên phẫu thuật tuyến giáp, các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định này và những điều cần chuẩn bị.
Khi nào nên phẫu thuật tuyến giáp: Các chỉ định chính
Quyết định phẫu thuật tuyến giáp được đưa ra khi lợi ích của việc can thiệp lớn hơn nguy cơ và các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả hoặc không phù hợp. Dưới đây là những chỉ định chính:
Ung thư tuyến giáp
Đây là chỉ định hàng đầu và phổ biến nhất cho phẫu thuật tuyến giáp. Khi có chẩn đoán xác định ung thư (qua sinh thiết tế bào), phẫu thuật thường là phương pháp điều trị chính. Mức độ phẫu thuật (cắt một phần hay toàn bộ) sẽ phụ thuộc vào loại ung thư, kích thước khối u, mức độ xâm lấn và sự di căn hạch bạch huyết.
Bướu giáp lành tính gây biến chứng
Mặc dù là lành tính, các bướu giáp này vẫn có thể cần phẫu thuật trong các trường hợp sau:
- Kích thước lớn gây chèn ép: Bướu giáp phát triển quá lớn có thể gây chèn ép lên các cơ quan lân cận như khí quản (gây khó thở), thực quản (gây khó nuốt), hoặc các mạch máu, thần kinh.
- Gây triệu chứng khó chịu: Một số bướu có thể gây đau, cảm giác vướng víu ở cổ, hoặc ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
- Bướu giáp đa nhân lớn: Nhiều nhân giáp cùng tồn tại, đặc biệt khi chúng tăng kích thước nhanh hoặc có những đặc điểm nghi ngờ trên siêu âm.
- Nghi ngờ ác tính không loại trừ được: Khi các xét nghiệm chẩn đoán ban đầu (ví dụ: siêu âm, sinh thiết) không thể loại trừ hoàn toàn khả năng ác tính, phẫu thuật có thể được chỉ định để chẩn đoán và điều trị dứt điểm.
Cường giáp không đáp ứng điều trị nội khoa hoặc có chống chỉ định
Đối với bệnh nhân cường giáp (ví dụ: bệnh Basedow, bướu giáp độc đa nhân) mà các phương pháp điều trị nội khoa (thuốc kháng giáp) hoặc iod phóng xạ không hiệu quả, gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, hoặc có chống chỉ định (ví dụ: phụ nữ mang thai không thể dùng iod phóng xạ), phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp có thể là lựa chọn cuối cùng để kiểm soát tình trạng cường giáp.
Nốt hoặc u tuyến giáp không xác định được bản chất
Khi kết quả sinh thiết tế bào (FNA) của một nốt tuyến giáp cho ra kết quả không xác định (ví dụ: không điển hình, tổn thương dạng nang/u nang không điển hình, nghi ngờ tế bào tân sinh), phẫu thuật có thể được đề xuất để có chẩn đoán chính xác hơn và điều trị ngay nếu là ung thư. Các trường hợp có phân loại TIRADS cao (TIRADS 4, TIRADS 5) cũng thường được cân nhắc phẫu thuật.
Bệnh lý viêm tuyến giáp không điển hình hoặc tái phát
Trong một số ít trường hợp viêm tuyến giáp gây ra các vấn đề nghiêm trọng, không điển hình, hoặc tái phát liên tục, phẫu thuật có thể được xem xét.
Yếu tố ảnh hưởng đến quyết định phẫu thuật
Quyết định phẫu thuật tuyến giáp không chỉ dựa vào loại bệnh lý mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân khác:
Kích thước và vị trí của bướu giáp
Bướu lớn hơn hoặc ở vị trí khó có thể gây chèn ép nhiều hơn và cần được can thiệp sớm.
Mức độ ác tính (nếu có nghi ngờ)
Các dấu hiệu nghi ngờ ung thư cao trên siêu âm hoặc kết quả sinh thiết là yếu tố quan trọng nhất.
Triệu chứng lâm sàng
Khó nuốt, khó thở, khàn tiếng, hoặc đau cổ là những triệu chứng cho thấy cần phẫu thuật để giải quyết.
Tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân
Bệnh nhân lớn tuổi hoặc có nhiều bệnh nền cần được đánh giá kỹ lưỡng hơn về nguy cơ phẫu thuật.
Các phương pháp điều trị thay thế đã thử
Nếu điều trị nội khoa hoặc các phương pháp ít xâm lấn hơn không thành công, phẫu thuật trở thành lựa chọn ưu tiên.
Kinh nghiệm và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa
Một bác sĩ nội tiết và bác sĩ phẫu thuật có kinh nghiệm sẽ đưa ra lời khuyên tốt nhất dựa trên các bằng chứng y học và tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
Các loại phẫu thuật tuyến giáp phổ biến
Tùy thuộc vào chẩn đoán và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp:
Cắt một phần thùy giáp (Hemithyroidectomy/Lobectomy)
Loại bỏ một trong hai thùy của tuyến giáp. Thường áp dụng cho các khối u lành tính nhỏ hoặc ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm, giới hạn ở một thùy.
Cắt gần toàn bộ tuyến giáp (Near-total Thyroidectomy)
Loại bỏ gần như toàn bộ tuyến giáp, chỉ giữ lại một phần rất nhỏ mô giáp để cố gắng duy trì chức năng nội tiết.
Cắt toàn bộ tuyến giáp (Total Thyroidectomy)
Loại bỏ hoàn toàn tuyến giáp. Thường được chỉ định trong các trường hợp ung thư tuyến giáp lan rộng, bướu giáp đa nhân lớn gây chèn ép, hoặc cường giáp nặng.
Nạo hạch cổ (nếu có di căn)
Nếu ung thư đã di căn đến các hạch bạch huyết ở cổ, bác sĩ có thể tiến hành nạo hạch cùng với phẫu thuật tuyến giáp.
Chuẩn bị và chăm sóc sau phẫu thuật tuyến giáp
Phẫu thuật tuyến giáp là một cuộc đại phẫu, do đó việc chuẩn bị và chăm sóc sau mổ đóng vai trò quan trọng:
Chuẩn bị trước mổ
Bệnh nhân sẽ trải qua các xét nghiệm cần thiết (máu, nước tiểu, điện tâm đồ, siêu âm, X-quang), kiểm tra chức năng tuyến giáp và ổn định hormone nếu cần. Bác sĩ cũng sẽ giải thích chi tiết về quy trình, rủi ro và lợi ích.
Chăm sóc sau mổ
Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm các biến chứng như chảy máu, khó thở. Hầu hết bệnh nhân sẽ cần dùng thuốc bổ sung hormone tuyến giáp (Levothyroxine) suốt đời, đặc biệt là sau khi cắt toàn bộ tuyến giáp.
Biến chứng tiềm ẩn
Mặc dù an toàn, phẫu thuật tuyến giáp vẫn có thể có một số biến chứng như tổn thương dây thần kinh thanh quản (gây khàn tiếng tạm thời hoặc vĩnh viễn), suy tuyến cận giáp (gây hạ canxi máu), hoặc chảy máu, nhiễm trùng.
Quyết định phẫu thuật tuyến giáp là một quyết định quan trọng cần được thảo luận kỹ lưỡng giữa bệnh nhân và đội ngũ y tế. Hiểu rõ về các chỉ định, yếu tố ảnh hưởng, và các loại phẫu thuật sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt và chuẩn bị tốt nhất cho quá trình điều trị. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để nhận được lời khuyên cá nhân hóa và phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.
Nội dung này có hữu ích với bạn không?
