GÓI KHÁM DỊCH VỤGiới thiệu về hạch
Hạch, hay còn gọi là hạch lympho, là các cấu trúc nhỏ hình hạt đậu trong hệ bạch huyết, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và bệnh tật. Chúng nằm rải rác khắp cơ thể, tập trung ở cổ, nách, bẹn, và chứa tế bào miễn dịch như lympho bào. Hạch hoạt động như “trạm kiểm soát” để lọc vi khuẩn, vi rút và tế bào bất thường. Theo nghiên cứu, sưng hạch là triệu chứng phổ biến, xuất hiện trong hơn 60% các ca nhiễm trùng hoặc ung thư liên quan đến hệ bạch huyết.
Cấu trúc của hạch
Hạch có kích thước từ vài mm đến 2 cm, bao bọc bởi một lớp vỏ xơ và chia thành nhiều ngăn bên trong. Vùng vỏ chứa nang lympho, nơi sản xuất tế bào miễn dịch, trong khi vùng tủy là nơi tế bào trưởng thành và tiết kháng thể. Hạch nhận bạch huyết từ mạch lympho, lọc chất lỏng này trước khi trả về hệ tuần hoàn. Cấu trúc này cho phép hạch phát hiện và phản ứng nhanh với các tác nhân gây hại trong cơ thể.
Chức năng của hạch
Hạch có hai chức năng chính: lọc bạch huyết và hỗ trợ hệ miễn dịch. Chúng loại bỏ vi khuẩn, vi rút, tế bào chết hoặc tế bào ung thư từ bạch huyết, ngăn chúng lan rộng. Đồng thời, hạch là nơi tế bào lympho B và T phát triển, nhận diện và tấn công tác nhân ngoại lai. Nhờ vậy, hạch đóng vai trò như “lá chắn” bảo vệ, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và duy trì sức khỏe tổng thể.
Ảnh hưởng đến sức khỏe
Khi hạch hoạt động bình thường, chúng âm thầm bảo vệ cơ thể mà không gây chú ý. Tuy nhiên, nếu sưng hoặc đau, đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, viêm hoặc ung thư.
| Trạng thái | Bình thường | Bất thường |
|---|---|---|
| Kích thước | Nhỏ, không sờ thấy | Sưng to, dễ sờ |
| Cảm giác | Không đau | Đau, cứng |
Các bệnh lý liên quan bao gồm viêm hạch, lao hạch, ung thư hạch (lymphoma) và di căn ung thư từ cơ quan khác, cần được chẩn đoán chính xác để điều trị kịp thời.
Các phương pháp chẩn đoán
- Khám lâm sàng: Sờ hạch để đánh giá kích thước, độ cứng và đau.
- Sinh thiết hạch: Lấy mẫu mô để kiểm tra tế bào ung thư hoặc nhiễm trùng.
- Chụp CT/PET: Xác định vị trí và mức độ lan rộng của hạch bất thường.
- Xét nghiệm máu: Đo bạch cầu và dấu ấn ung thư như LDH nếu nghi ngờ lymphoma.
Các phương pháp điều trị
- Kháng sinh: Trị viêm hạch do nhiễm khuẩn như liên cầu khuẩn.
- Hóa trị/xạ trị: Điều trị ung thư hạch hoặc di căn từ cơ quan khác.
- Phẫu thuật: Cắt bỏ hạch nếu gây chèn ép hoặc nghi ngờ ung thư.
- Theo dõi: Quan sát hạch sưng do nhiễm trùng nhẹ, thường tự khỏi sau vài tuần.
Liên kết với các bộ phận khác trong cơ thể
Hạch kết nối với hệ bạch huyết, tuần hoàn và miễn dịch, lọc chất lỏng từ khắp cơ thể trước khi trả về máu. Chúng phối hợp với tủy xương và lá lách để sản xuất và lưu trữ tế bào miễn dịch. Hạch ở cổ liên quan đến họng, phổi, trong khi hạch ở bẹn hỗ trợ vùng chậu và chân, tạo thành mạng lưới bảo vệ toàn diện cho các cơ quan nội tạng.
Mọi người cũng hỏi
Hạch sưng có phải là ung thư không?
Hạch sưng không nhất thiết là ung thư, thường do nhiễm trùng như cảm lạnh, viêm họng gây ra và tự khỏi sau 1-2 tuần. Tuy nhiên, nếu hạch cứng, không đau, to dần hoặc kèm sốt, giảm cân, đó có thể là dấu hiệu ung thư hạch hoặc di căn. Bạn nên đi khám, làm sinh thiết nếu hạch bất thường kéo dài trên 4 tuần để chẩn đoán chính xác.
Hạch nằm ở đâu trong cơ thể?
Hạch nằm rải rác khắp cơ thể, tập trung ở cổ, nách, bẹn, sau tai, dưới hàm và trong ổ bụng. Chúng là một phần của hệ bạch huyết, thường nhỏ và không sờ thấy khi khỏe mạnh. Khi sưng, bạn có thể cảm nhận hạch ở vùng cổ hoặc nách, đặc biệt trong các đợt nhiễm trùng hoặc viêm gần đó.
Viêm hạch có nguy hiểm không?
Viêm hạch thường không nguy hiểm nếu do nhiễm trùng nhẹ như viêm họng, có thể tự khỏi hoặc điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, nếu do lao hoặc nhiễm trùng nặng lan rộng, nó gây đau, áp xe hoặc tổn thương cơ quan lân cận. Khám sớm và dùng thuốc đúng cách giúp ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng hơn.
Làm sao phân biệt hạch lành tính và ác tính?
Hạch lành tính thường mềm, di động, đau khi sờ và nhỏ lại sau nhiễm trùng, trong khi hạch ác tính cứng, cố định, không đau và to dần theo thời gian. Hạch ác tính còn kèm triệu chứng toàn thân như sốt, đổ mồ hôi đêm. Sinh thiết và chụp hình là cách duy nhất để xác định chính xác, đặc biệt nếu nghi ngờ ung thư.
Tại sao hạch sưng khi bị cảm cúm?
Hạch sưng khi bị cảm cúm do hệ miễn dịch kích hoạt, tăng sản xuất tế bào lympho để chống vi rút. Hạch ở cổ hoặc dưới hàm thường to lên, đau nhẹ và tự giảm sau khi khỏi bệnh. Đây là phản ứng bình thường, nhưng nếu sưng kéo dài hoặc bất thường, bạn nên đi khám để loại trừ nguyên nhân nghiêm trọng hơn.
Tài liệu tham khảo về hạch
- Gray’s Anatomy – Sách giải phẫu học uy tín.
- National Cancer Institute (NCI) – Nghiên cứu về ung thư hạch.
- World Health Organization (WHO) – Thông tin về bệnh miễn dịch.
