Ung thư là một căn bệnh phức tạp với nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có đặc điểm riêng biệt và đòi hỏi phương pháp điều trị phù hợp. Không có một “liều thuốc tiên” hay một phương pháp duy nhất áp dụng cho tất cả các trường hợp. Sự tiến bộ của y học đã mang đến nhiều lựa chọn điều trị đa dạng, nhằm mục tiêu kiểm soát bệnh, kéo dài sự sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Việc hiểu rõ các phương pháp này là bước quan trọng giúp bệnh nhân và người nhà đưa ra quyết định sáng suốt cùng với đội ngũ y bác sĩ.
Các phương pháp điều trị ung thư phổ biến hiện nay
Hiện nay, có nhiều phương pháp chính được áp dụng trong điều trị ung thư. Việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ung thư, giai đoạn bệnh, vị trí khối u, tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và mục tiêu điều trị.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là một trong những phương pháp điều trị ung thư lâu đời và hiệu quả nhất, đặc biệt đối với các khối u rắn khu trú tại một vị trí. Mục đích chính của phẫu thuật là cắt bỏ hoàn toàn khối u cùng với một phần mô lành xung quanh và có thể cả hạch bạch huyết gần đó để loại bỏ tế bào ung thư. Phẫu thuật cũng có thể được sử dụng để chẩn đoán (sinh thiết), giảm nhẹ triệu chứng (giải tỏa chèn ép, giảm đau) hoặc tái tạo hình thể sau khi cắt bỏ khối u.

Hóa trị
Hóa trị là phương pháp sử dụng các loại thuốc hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Các thuốc này hoạt động bằng cách làm tổn thương DNA hoặc ngăn chặn quá trình phân chia của tế bào ung thư. Hóa trị là phương pháp điều trị toàn thân, tức là thuốc đi khắp cơ thể qua đường máu, có thể tiêu diệt cả những tế bào ung thư đã di căn đến các bộ phận khác. Hóa trị có thể được sử dụng đơn độc, kết hợp với các phương pháp khác (như xạ trị, phẫu thuật) hoặc trước/sau phẫu thuật để thu nhỏ khối u hoặc tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại. Hóa trị thường đi kèm với nhiều tác dụng phụ do ảnh hưởng đến cả các tế bào khỏe mạnh phân chia nhanh.
Xạ trị
Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao (thường là tia X hoặc proton) để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc làm chậm sự phát triển của chúng. Xạ trị có thể là xạ trị ngoài (máy chiếu tia từ bên ngoài cơ thể) hoặc xạ trị trong (đặt nguồn phóng xạ vào trong hoặc gần khối u). Xạ trị là phương pháp điều trị tại chỗ hoặc tại vùng, tập trung năng lượng vào khu vực có khối u. Xạ trị có thể được sử dụng để điều trị triệt căn, giảm kích thước khối u trước phẫu thuật, tiêu diệt tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật hoặc giảm nhẹ triệu chứng (như giảm đau do di căn xương).
Liệu pháp trúng đích
Liệu pháp trúng đích sử dụng các loại thuốc được thiết kế để tấn công vào các mục tiêu phân tử cụ thể (như protein, gen) có vai trò quan trọng trong sự phát triển và tồn tại của tế bào ung thư. Khác với hóa trị tác động rộng rãi, liệu pháp trúng đích có tính chọn lọc cao hơn, ít ảnh hưởng đến tế bào lành hơn và do đó thường ít gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như hóa trị. Tuy nhiên, liệu pháp này chỉ hiệu quả nếu khối u có mang đột biến hoặc biểu hiện mục tiêu mà thuốc hướng tới, do đó thường cần xét nghiệm sinh thiết khối u để xác định tính phù hợp.
Liệu pháp miễn dịch
Liệu pháp miễn dịch là một bước đột phá trong điều trị ung thư, hoạt động bằng cách kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể bệnh nhân để nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư. Tế bào ung thư thường có cơ chế “lẩn tránh” hệ miễn dịch. Liệu pháp miễn dịch (như thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch, liệu pháp tế bào CAR-T) giúp “giải phóng” hệ miễn dịch hoặc tăng cường khả năng tấn công của nó đối với tế bào ung thư. Liệu pháp này đã cho thấy hiệu quả ngoạn mục ở một số loại ung thư, đôi khi mang lại đáp ứng kéo dài.
Liệu pháp hormone
Một số loại ung thư, như ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt, có sự phát triển phụ thuộc vào hormone trong cơ thể. Liệu pháp hormone hoạt động bằng cách ngăn chặn sản xuất hormone, ngăn hormone gắn vào tế bào ung thư hoặc sử dụng các loại hormone tổng hợp khác để làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư. Phương pháp này thường được sử dụng cho các loại ung thư có thụ thể hormone dương tính.
Các phương pháp điều trị ung thư khác và mới nổi
Ngoài các phương pháp phổ biến kể trên, y học hiện đại còn áp dụng và đang nghiên cứu nhiều phương pháp khác:
Ghép tế bào gốc
Ghép tế bào gốc (thường là ghép tủy xương) là phương pháp điều trị hiệu quả cho một số bệnh ung thư máu (như bệnh bạch cầu, u lympho, đa u tủy). Nó cũng có thể được sử dụng để phục hồi chức năng tủy xương sau khi bệnh nhân được điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị liều cao.
Thử nghiệm lâm sàng
Tham gia các thử nghiệm lâm sàng mang đến cơ hội tiếp cận với các phương pháp điều trị ung thư mới và đầy hứa hẹn trước khi chúng được phê duyệt rộng rãi. Đây là con đường quan trọng để y học tiến bộ và tìm ra những cách chữa trị ung thư hiệu quả hơn trong tương lai.

Lựa chọn phương pháp điều trị ung thư
Việc quyết định phương pháp điều trị ung thư là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự thảo luận kỹ lưỡng giữa bệnh nhân, gia đình và đội ngũ y bác sĩ chuyên khoa ung bướu. Các yếu tố then chốt bao gồm loại và giai đoạn ung thư, đặc điểm sinh học của khối u (thông qua xét nghiệm giải phẫu bệnh, xét nghiệm gen, xét nghiệm dấu ấn sinh học), tình trạng sức khỏe tổng thể, các bệnh lý nền đi kèm, tuổi tác, khả năng dung nạp tác dụng phụ, và đặc biệt là mong muốn, giá trị, mục tiêu của bản thân bệnh nhân. Đội ngũ y tế đa chuyên ngành (bao gồm bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ hóa trị, bác sĩ xạ trị, bác sĩ chẩn đoán hình ảnh, bác sĩ giải phẫu bệnh, điều dưỡng…) thường cùng phối hợp để đưa ra phác đồ điều trị tối ưu nhất cho từng trường hợp cụ thể theo hướng cá thể hóa.

Tóm lại, việc điều trị ung thư không chỉ có một mà là sự kết hợp linh hoạt của nhiều phương pháp khác nhau như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, liệu pháp trúng đích, liệu pháp miễn dịch, liệu pháp hormone và các phương pháp mới nổi. Mỗi phương pháp có ưu nhược điểm riêng và được áp dụng tùy thuộc vào đặc điểm riêng biệt của người bệnh và khối u. Sự phát triển không ngừng của khoa học y tế liên tục mở ra những chân trời mới trong cuộc chiến chống ung thư, mang lại hy vọng và cơ hội điều trị tốt hơn cho bệnh nhân. Quan trọng nhất là bệnh nhân cần được tư vấn và đồng hành bởi đội ngũ y bác sĩ chuyên môn để lựa chọn phác đồ phù hợp nhất cho mình.