Chóng mặt kịch phát lành tính

Chóng mặt kịch phát lành tính là gì?

Chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV) là một rối loạn phổ biến của tai trong, gây ra các cơn chóng mặt ngắn nhưng dữ dội khi thay đổi vị trí đầu. BPPV xảy ra khi các tinh thể canxi cacbonat nhỏ (còn gọi là sỏi tai hoặc otoconia) bị lệch khỏi vị trí bình thường của chúng trong ốc tai, cụ thể là trong các ống bán nguyệt. Khi đầu bạn di chuyển, các tinh thể này di chuyển trong các ống bán nguyệt và kích thích các tế bào thần kinh cảm giác, gửi tín hiệu sai lệch đến não về vị trí cơ thể, dẫn đến cảm giác chóng mặt.

Mặc dù BPPV không nguy hiểm đến tính mạng và thường được coi là “lành tính”, các triệu chứng của nó có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Các cơn chóng mặt đột ngột và không thể đoán trước có thể dẫn đến:

• Tăng nguy cơ té ngã: Chóng mặt có thể gây mất thăng bằng, đặc biệt ở người lớn tuổi, làm tăng nguy cơ té ngã và chấn thương.
• Giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày: Các cơn chóng mặt có thể gây khó khăn trong việc lái xe, làm việc, đọc sách hoặc thực hiện các hoạt động khác đòi hỏi sự tập trung và ổn định.
• Lo lắng và trầm cảm: Sự không chắc chắn về thời điểm và mức độ nghiêm trọng của các cơn chóng mặt có thể gây lo lắng, sợ hãi và thậm chí trầm cảm ở một số người.

BPPV là nguyên nhân phổ biến nhất gây chóng mặt ngoại biên, chiếm khoảng 20-30% các trường hợp chóng mặt. Ước tính có khoảng 50% số người sẽ trải qua BPPV ít nhất một lần trong đời. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người lớn tuổi, đặc biệt là từ 50 tuổi trở lên.

Nguyên nhân gây ra chóng mặt kịch phát lành tính

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác của BPPV thường không rõ ràng trong nhiều trường hợp, được gọi là BPPV vô căn. Tuy nhiên, trong những trường hợp khác, BPPV có thể liên quan đến các tình trạng hoặc yếu tố sau:

• Chấn thương đầu: Một cú đánh vào đầu có thể làm lệch các tinh thể canxi cacbonat trong tai trong.
• Viêm mê nhĩ hoặc viêm dây thần kinh tiền đình: Các tình trạng viêm nhiễm này của tai trong có thể gây tổn thương mê đạo và dẫn đến BPPV.
• Bệnh Ménière: Rối loạn tai trong này có thể làm tăng nguy cơ phát triển BPPV.
• Thiếu máu tai trong: Lưu lượng máu không đủ đến tai trong có thể gây ra BPPV.
• Nằm bất động kéo dài: Thời gian nằm lâu, chẳng hạn như sau phẫu thuật hoặc bệnh tật kéo dài, có thể làm tăng nguy cơ BPPV.
• Tuổi tác: BPPV phổ biến hơn ở người lớn tuổi, có thể do sự thoái hóa tự nhiên của các cấu trúc tai trong.

Cơ chế

Cơ chế chính xác gây ra BPPV liên quan đến sự di chuyển của sỏi tai (otoconia) vào các ống bán nguyệt của tai trong. Bình thường, các sỏi tai nằm trong tiền đình nang (utricle) và cầu nang (saccule) của ốc tai, nơi chúng giúp cảm nhận chuyển động tuyến tính và trọng lực. Tuy nhiên, trong BPPV, các sỏi tai này bị bong ra và di chuyển vào một hoặc nhiều ống bán nguyệt, thường là ống bán nguyệt sau.

Các ống bán nguyệt chứa đầy nội dịch và lót bằng các tế bào lông cảm giác. Khi đầu di chuyển, nội dịch trong các ống bán nguyệt di chuyển và kích thích các tế bào lông, gửi tín hiệu đến não về chuyển động xoay của đầu. Khi sỏi tai xâm nhập vào ống bán nguyệt, chúng làm thay đổi dòng chảy bình thường của nội dịch khi đầu di chuyển. Khi đầu được định vị ở một số vị trí nhất định, chẳng hạn như ngửa đầu ra sau hoặc quay đầu sang một bên, các sỏi tai di chuyển do trọng lực trong ống bán nguyệt, tạo ra dòng chảy nội dịch bất thường và kích thích quá mức các tế bào lông. Tín hiệu sai lệch này được não bộ diễn giải là chuyển động, dẫn đến cảm giác chóng mặt.

Có hai dạng cơ chế chính của BPPV:

• Canalithiasis: Đây là dạng phổ biến nhất, trong đó các sỏi tai di chuyển tự do trong nội dịch của ống bán nguyệt. Các cơn chóng mặt thường ngắn, kéo dài dưới một phút, và xảy ra sau một khoảng thời gian tiềm ẩn ngắn sau khi thay đổi vị trí đầu.
• Cupulolithiasis: Trong trường hợp này, các sỏi tai bám vào mào (cupula), một cấu trúc dạng gel chứa các tế bào lông trong ống bán nguyệt. Khi mào bị lệch do sỏi tai, nó liên tục kích thích các tế bào lông khi đầu ở một vị trí nhất định. Các cơn chóng mặt trong cupulolithiasis có thể kéo dài hơn canalithiasis, đôi khi kéo dài hơn một phút và có thể không có thời gian tiềm ẩn.

Triệu chứng của chóng mặt kịch phát lành tính

Triệu chứng phổ biến

Triệu chứng đặc trưng nhất của BPPV là chóng mặt tư thế, nghĩa là chóng mặt xảy ra khi thay đổi tư thế đầu nhất định. Các triệu chứng thường:

• Chóng mặt: Cảm giác bản thân hoặc môi trường xung quanh đang quay cuồng hoặc di chuyển.
• Ngắn và kịch phát: Các cơn chóng mặt thường kéo dài từ vài giây đến dưới một phút.
• Khởi phát đột ngột: Chóng mặt thường xuất hiện đột ngột khi thay đổi vị trí đầu.
• Liên quan đến tư thế: Các tư thế đầu cụ thể thường kích hoạt chóng mặt, chẳng hạn như:
  • Nằm xuống hoặc ngồi dậy trên giường
  • Lật người trên giường
  • Ngửa đầu ra sau (ví dụ: nhìn lên kệ cao)
  • Cúi xuống
• Các triệu chứng đi kèm: Ngoài chóng mặt, người bệnh có thể gặp các triệu chứng khác như:
  • Mất thăng bằng hoặc loạng choạng
  • Buồn nôn hoặc nôn
  • Hoa mắt
  • Rung giật nhãn cầu (chuyển động mắt không tự chủ)

Triệu chứng theo mức độ

Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng BPPV có thể khác nhau giữa các cá nhân và thậm chí ở cùng một người theo thời gian. Mức độ có thể được phân loại như sau:

Trường hợp đặc biệt

Trong một số trường hợp ít phổ biến hơn, BPPV có thể biểu hiện các triệu chứng không điển hình hoặc phức tạp hơn:

• BPPV đa ống bán nguyệt: Thông thường, BPPV chỉ ảnh hưởng đến một ống bán nguyệt. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, nhiều ống bán nguyệt có thể bị ảnh hưởng đồng thời, dẫn đến chóng mặt phức tạp hơn và khó điều trị hơn.
• BPPV kéo dài: Hầu hết các trường hợp BPPV tự khỏi trong vòng vài tuần hoặc vài tháng. Tuy nhiên, ở một số người, các triệu chứng có thể kéo dài hơn, đôi khi kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm. BPPV kéo dài có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.
• BPPV tái phát: Ngay cả sau khi điều trị thành công, BPPV có thể tái phát ở một số người. Tái phát có thể xảy ra sau vài tháng hoặc vài năm.
• Chóng mặt tư thế khách quan: Trong hầu hết các trường hợp BPPV, chóng mặt là chủ quan, nghĩa là bệnh nhân cảm thấy như mình đang quay cuồng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, chóng mặt có thể khách quan, nghĩa là người quan sát có thể thấy mắt của bệnh nhân rung giật khi thay đổi tư thế.

Đường lây truyền của chóng mặt kịch phát lành tính

Chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV) không phải là một bệnh truyền nhiễm và không lây truyền từ người sang người. BPPV là một rối loạn cơ học của tai trong do sự di chuyển của các tinh thể canxi cacbonat (sỏi tai) trong các ống bán nguyệt. Do đó, không có “đường lây truyền” cho BPPV theo nghĩa lây nhiễm.

Các biến chứng của chóng mặt kịch phát lành tính

Mặc dù BPPV thường được coi là lành tính và không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nó có thể dẫn đến một số biến chứng và hậu quả do các triệu chứng của nó gây ra:

Té ngã và chấn thương

Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất của BPPV, đặc biệt ở người lớn tuổi. Các cơn chóng mặt đột ngột và mất thăng bằng có thể làm tăng nguy cơ té ngã, dẫn đến:

• Gãy xương: Đặc biệt là gãy xương hông, cổ tay hoặc cột sống.
• Chấn thương đầu: Có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng.
• Bầm tím và vết cắt

Giảm chất lượng cuộc sống

Các triệu chứng của BPPV có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, bao gồm:

• Hạn chế hoạt động hàng ngày: Chóng mặt có thể gây khó khăn trong việc lái xe, làm việc, đọc sách, tập thể dục hoặc thực hiện các hoạt động xã hội.
• Mệt mỏi: Các cơn chóng mặt và nỗ lực duy trì thăng bằng có thể gây mệt mỏi về thể chất và tinh thần.
• Lo lắng và trầm cảm: Sự không chắc chắn về các cơn chóng mặt và ảnh hưởng của chúng có thể dẫn đến lo lắng, sợ hãi và trầm cảm.
• Mất ngủ: Chóng mặt, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi lật người trên giường, có thể gây khó ngủ hoặc mất ngủ.

Ảnh hưởng đến công việc và năng suất

Đối với những người đang đi làm, BPPV có thể ảnh hưởng đến khả năng làm việc và năng suất do:

• Giảm khả năng tập trung: Chóng mặt và các triệu chứng liên quan có thể làm giảm khả năng tập trung và chú ý.
• Nghỉ làm: Các cơn chóng mặt nghiêm trọng có thể khiến người bệnh phải nghỉ làm.
• Giảm hiệu suất làm việc: Ngay cả khi đi làm, các triệu chứng có thể làm giảm hiệu suất và năng suất làm việc.

Đối tượng nguy cơ mắc chóng mặt kịch phát lành tính

Nhóm tuổi, giới tính dễ mắc bệnh (phổ biến)

BPPV có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người lớn tuổi. Nhóm tuổi và giới tính có nguy cơ mắc BPPV cao hơn bao gồm:

• Tuổi từ 50 trở lên: Tỷ lệ mắc BPPV tăng lên đáng kể sau tuổi 50. Đây là nhóm tuổi phổ biến nhất mắc bệnh.
• Nữ giới: Phụ nữ có nguy cơ mắc BPPV cao hơn nam giới. Tỷ lệ nữ giới mắc bệnh cao gấp 2-3 lần so với nam giới.

Nhóm yếu tố nguy cơ khác (hiếm hoặc ít phổ biến hơn)

Ngoài tuổi tác và giới tính, một số yếu tố nguy cơ khác có thể làm tăng khả năng phát triển BPPV, mặc dù ít phổ biến hơn:

• Chấn thương đầu: Tiền sử chấn thương đầu, ngay cả chấn thương nhẹ, có thể làm tăng nguy cơ BPPV.
• Tiền sử rối loạn tai trong khác: Các tình trạng như bệnh Ménière, viêm mê nhĩ hoặc viêm dây thần kinh tiền đình có thể làm tăng nguy cơ BPPV.
• Loãng xương hoặc thiếu vitamin D: Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ tiềm ẩn giữa loãng xương, thiếu vitamin D và tăng nguy cơ BPPV, mặc dù cần nghiên cứu thêm để xác nhận mối liên hệ này.
• Tiền sử gia đình mắc BPPV: Có thể có yếu tố di truyền trong BPPV, vì những người có người thân trong gia đình mắc bệnh có nguy cơ cao hơn.
• Bệnh tim mạch hoặc mạch máu: Các tình trạng ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến tai trong có thể làm tăng nguy cơ BPPV.

Phòng ngừa chóng mặt kịch phát lành tính

Không có biện pháp phòng ngừa hoàn toàn BPPV, đặc biệt là BPPV vô căn. Tuy nhiên, có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh:

Phòng ngừa chấn thương đầu

Vì chấn thương đầu là một yếu tố nguy cơ của BPPV, việc phòng ngừa chấn thương đầu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Đội mũ bảo hiểm: Khi tham gia các hoạt động có nguy cơ chấn thương đầu, chẳng hạn như đi xe đạp, trượt ván, trượt tuyết hoặc tham gia các môn thể thao tiếp xúc.
• Cẩn thận trong sinh hoạt hàng ngày: Tránh các tình huống có thể dẫn đến té ngã hoặc va chạm đầu.

Điều trị các rối loạn tai trong khác

Nếu bạn có các rối loạn tai trong khác như bệnh Ménière hoặc viêm mê nhĩ, việc điều trị và kiểm soát các tình trạng này có thể giúp giảm nguy cơ phát triển BPPV.

Duy trì sức khỏe xương và mức vitamin D đầy đủ

Một số nghiên cứu cho thấy mối liên hệ giữa sức khỏe xương kém và thiếu vitamin D với BPPV. Duy trì sức khỏe xương tốt và đảm bảo đủ vitamin D có thể có lợi:

• Chế độ ăn uống giàu canxi và vitamin D: Ăn thực phẩm giàu canxi (sữa, phô mai, sữa chua, rau xanh đậm) và vitamin D (cá béo, trứng, nấm).
• Bổ sung vitamin D: Nếu cần thiết, theo chỉ định của bác sĩ.
• Tập thể dục thường xuyên: Đặc biệt là các bài tập chịu trọng lượng để tăng cường sức khỏe xương.

Thực hiện các bài tập tiền đình

Đối với những người đã từng bị BPPV hoặc có nguy cơ tái phát cao, các bài tập tiền đình có thể giúp tăng cường chức năng tiền đình và giảm nguy cơ tái phát. Tham khảo ý kiến chuyên gia vật lý trị liệu hoặc bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn các bài tập phù hợp.

Chẩn đoán chóng mặt kịch phát lành tính

Chẩn đoán BPPV chủ yếu dựa trên tiền sử bệnh và khám thực thể, đặc biệt là các nghiệm pháp kích thích chóng mặt tư thế. Không có xét nghiệm máu, chụp X-quang hoặc các xét nghiệm hình ảnh khác có thể chẩn đoán trực tiếp BPPV.

Nghiệm pháp Dix-Hallpike

Đây là nghiệm pháp chẩn đoán chính cho BPPV. Nghiệm pháp được thực hiện như sau:

1. Bệnh nhân ngồi thẳng trên bàn khám.
2. Bác sĩ xoay đầu bệnh nhân 45 độ sang một bên.
3. Bác sĩ nhanh chóng hạ bệnh nhân nằm ngửa, đầu vẫn xoay và hơi ngửa ra khỏi mép bàn.
4. Bác sĩ quan sát mắt bệnh nhân trong khoảng 30-60 giây để xem có rung giật nhãn cầu hay không.
5. Nghiệm pháp được lặp lại với đầu xoay sang phía bên kia.

Nếu bệnh nhân bị BPPV, nghiệm pháp Dix-Hallpike thường sẽ kích thích cơn chóng mặt và rung giật nhãn cầu đặc trưng. Hướng và đặc điểm của rung giật nhãn cầu giúp xác định ống bán nguyệt nào bị ảnh hưởng.

Nghiệm pháp lăn bên (Roll Test)

Nghiệm pháp này được sử dụng để chẩn đoán BPPV ống bán nguyệt ngang. Nghiệm pháp được thực hiện như sau:

1. Bệnh nhân nằm ngửa, đầu nghiêng 30 độ.
2. Bác sĩ nhanh chóng xoay đầu bệnh nhân 90 độ sang một bên.
3. Bác sĩ quan sát mắt bệnh nhân trong khoảng 30-60 giây để xem có rung giật nhãn cầu hay không.
4. Nghiệm pháp được lặp lại với đầu xoay sang phía bên kia.

Tương tự như nghiệm pháp Dix-Hallpike, rung giật nhãn cầu và chóng mặt trong nghiệm pháp lăn bên cho thấy BPPV ống bán nguyệt ngang.

Khám tiền đình toàn diện

Ngoài các nghiệm pháp tư thế, bác sĩ có thể thực hiện khám tiền đình toàn diện để loại trừ các nguyên nhân khác gây chóng mặt và đánh giá chức năng tiền đình tổng thể. Khám này có thể bao gồm:

• Kiểm tra thăng bằng: Đánh giá khả năng giữ thăng bằng của bệnh nhân trong các tư thế khác nhau.
• Kiểm tra cử động mắt: Đánh giá cử động mắt và rung giật nhãn cầu một cách tự nhiên và khi theo dõi các mục tiêu di chuyển.
• Nghiệm pháp caloric: Kích thích tai trong bằng nước ấm và lạnh để đánh giá phản ứng của hệ thống tiền đình.

Điều trị chóng mặt kịch phát lành tính

Phương pháp y khoa

Điều trị chính cho BPPV là các nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai (canalith repositioning maneuvers). Các nghiệm pháp này là một loạt các động tác đầu và thân được thực hiện để di chuyển các sỏi tai ra khỏi các ống bán nguyệt và trở lại vị trí ban đầu của chúng trong tiền đình nang hoặc cầu nang. Hiệu quả của các nghiệm pháp này rất cao, với tỷ lệ thành công lên đến 80-90% chỉ sau một hoặc hai lần điều trị.

• Nghiệm pháp Epley: Đây là nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai phổ biến nhất và hiệu quả nhất cho BPPV ống bán nguyệt sau (dạng BPPV phổ biến nhất). Nghiệm pháp Epley bao gồm một loạt các vị trí đầu và thân được giữ trong khoảng 30 giây mỗi vị trí để di chuyển các sỏi tai ra khỏi ống bán nguyệt sau.
• Nghiệm pháp Semont: Đây là một nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai khác cho BPPV ống bán nguyệt sau, có thể được sử dụng nếu nghiệm pháp Epley không hiệu quả hoặc không thể thực hiện được. Nghiệm pháp Semont bao gồm việc nhanh chóng di chuyển bệnh nhân từ tư thế ngồi sang tư thế nằm nghiêng sang một bên, sau đó nhanh chóng chuyển sang nằm nghiêng sang phía bên kia.
• Nghiệm pháp Lempert (xoay 360 độ): Nghiệm pháp này được sử dụng cho BPPV ống bán nguyệt ngang. Nó bao gồm việc xoay đầu bệnh nhân 360 độ theo từng bước nhỏ trong khi nằm ngửa.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật hiếm khi cần thiết cho BPPV. Trong những trường hợp BPPV kéo dài và không đáp ứng với các nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai, phẫu thuật tắc ống bán nguyệt sau có thể được xem xét. Tuy nhiên, phẫu thuật là một lựa chọn cuối cùng và ít khi được thực hiện.

Lối sống hỗ trợ

Ngoài các nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai, một số thay đổi lối sống có thể giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình phục hồi:

• Tránh các tư thế kích thích chóng mặt: Trong giai đoạn cấp tính của BPPV, cố gắng tránh các tư thế đầu và động tác kích hoạt cơn chóng mặt, chẳng hạn như ngửa đầu ra sau, cúi xuống hoặc lật người trên giường.
• Đi lại và vận động nhẹ nhàng: Mặc dù cần tránh các tư thế kích thích, nhưng việc duy trì hoạt động nhẹ nhàng và đi lại có thể giúp hệ thống tiền đình thích nghi và phục hồi nhanh hơn.
• Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ nước để tránh mất nước, vì mất nước có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng chóng mặt.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi đầy đủ có thể giúp giảm mệt mỏi và cải thiện khả năng đối phó với các triệu chứng.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng chóng mặt. Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, yoga hoặc hít thở sâu có thể hữu ích.

Lưu ý khi điều trị

• Thực hiện nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai đúng cách: Các nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai cần được thực hiện chính xác theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu. Thực hiện sai cách có thể không hiệu quả hoặc thậm chí gây khó chịu hơn.
• Có thể tái phát: BPPV có thể tái phát ngay cả sau khi điều trị thành công. Nếu các triệu chứng tái phát, hãy liên hệ với bác sĩ để được đánh giá và điều trị lại.
• Chóng mặt sau điều trị: Sau khi thực hiện nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai, một số người có thể cảm thấy chóng mặt nhẹ hoặc mất thăng bằng trong một thời gian ngắn. Đây là điều bình thường và thường tự khỏi trong vòng vài giờ hoặc vài ngày.
• Kiên nhẫn: Quá trình điều trị BPPV có thể cần thời gian và có thể cần nhiều hơn một lần điều trị để đạt được hiệu quả. Hãy kiên nhẫn và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

So sánh với bệnh lý tương tự

Bệnh lý tương tự

Một số bệnh lý khác có thể gây chóng mặt và có triệu chứng tương tự như BPPV, cần phân biệt để chẩn đoán và điều trị chính xác:

• Viêm dây thần kinh tiền đình: Tình trạng viêm dây thần kinh tiền đình, thường do nhiễm virus, gây chóng mặt dữ dội, kéo dài, buồn nôn và nôn. Khác với BPPV, chóng mặt trong viêm dây thần kinh tiền đình không liên quan đến tư thế và thường kéo dài hàng ngày.
• Viêm mê nhĩ: Tương tự như viêm dây thần kinh tiền đình, nhưng viêm mê nhĩ còn gây thêm triệu chứng giảm thính lực hoặc ù tai, do ảnh hưởng đến cả dây thần kinh tiền đình và ốc tai. Chóng mặt cũng không liên quan đến tư thế và kéo dài.
• Bệnh Ménière: Rối loạn tai trong gây ra các cơn chóng mặt kéo dài (20 phút đến vài giờ), ù tai, giảm thính lực và cảm giác đầy trong tai. Chóng mặt trong bệnh Ménière không liên quan trực tiếp đến tư thế nhưng có thể bị ảnh hưởng bởi chuyển động đầu.
• Chóng mặt do nguyên nhân trung ương: Các vấn đề ở não hoặc hệ thần kinh trung ương, như đột quỵ, u não, đa xơ cứng, có thể gây chóng mặt. Chóng mặt trung ương thường không liên quan đến tư thế, có thể kèm theo các triệu chứng thần kinh khác như yếu liệt, song thị, khó nói, và thường nghiêm trọng hơn BPPV.
• Hạ huyết áp tư thế đứng: Tình trạng huyết áp giảm đột ngột khi đứng lên có thể gây chóng mặt, hoa mắt hoặc ngất xỉu. Chóng mặt xảy ra khi đứng lên và giảm khi ngồi xuống hoặc nằm xuống, khác với BPPV là chóng mặt liên quan đến các tư thế đầu cụ thể.

Phân biệt giữa các bệnh lý

Mọi người cũng hỏi

Chóng mặt kịch phát lành tính có tự khỏi không?

Có, trong nhiều trường hợp, chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV) có thể tự khỏi trong vòng vài tuần đến vài tháng mà không cần điều trị y tế. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống trong thời gian đó. Nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai (như nghiệm pháp Epley) có thể giúp điều trị BPPV nhanh chóng và hiệu quả hơn, thường giảm triệu chứng ngay sau một hoặc hai lần điều trị.

Làm thế nào để hết chóng mặt kịch phát lành tính tại nhà?

Có một số nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai có thể thực hiện tại nhà, như nghiệm pháp Epley tự thực hiện hoặc nghiệm pháp Brandt-Daroff. Tuy nhiên, tốt nhất là nên được bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu hướng dẫn thực hiện đúng cách để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Nếu bạn muốn thử các biện pháp tại nhà, hãy tìm kiếm hướng dẫn chi tiết và cẩn thận thực hiện theo từng bước. Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp.

Chóng mặt kịch phát lành tính có nguy hiểm không?

Chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV) không nguy hiểm đến tính mạng và thường được coi là “lành tính”. Tuy nhiên, các triệu chứng của nó, đặc biệt là chóng mặt, có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Biến chứng chính của BPPV là tăng nguy cơ té ngã do mất thăng bằng, đặc biệt ở người lớn tuổi. Ngoài ra, các cơn chóng mặt có thể gây lo lắng, sợ hãi và hạn chế các hoạt động hàng ngày. Điều trị BPPV thường đơn giản và hiệu quả, giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Chóng mặt kịch phát lành tính nên ăn gì và kiêng gì?

Không có chế độ ăn kiêng cụ thể nào được khuyến nghị cho chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV). Tuy nhiên, duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng là quan trọng cho sức khỏe tổng thể và có thể hỗ trợ quá trình phục hồi. Đảm bảo uống đủ nước để tránh mất nước, vì mất nước có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng chóng mặt. Một số người thấy rằng hạn chế caffeine và rượu có thể giúp giảm triệu chứng, nhưng điều này không đúng với tất cả mọi người. Tập trung vào việc ăn thực phẩm giàu dinh dưỡng, duy trì cân nặng hợp lý và tránh các chất kích thích có thể có lợi.

Chóng mặt kịch phát lành tính kéo dài bao lâu?

Thời gian kéo dài của chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV) có thể khác nhau. Đối với nhiều người, BPPV có thể tự khỏi trong vòng vài tuần đến vài tháng. Với điều trị bằng nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai, các triệu chứng thường giảm đáng kể hoặc hết hoàn toàn chỉ sau một hoặc hai lần điều trị. Tuy nhiên, ở một số người, BPPV có thể tái phát hoặc kéo dài hơn. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc tái phát, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá và điều trị thêm.

Bị chóng mặt kịch phát lành tính nên khám khoa nào?

Nếu bạn nghi ngờ mình bị chóng mặt kịch phát lành tính (BPPV), bạn nên khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng (ENT) hoặc bác sĩ thần kinh. Các bác sĩ này có chuyên môn trong việc chẩn đoán và điều trị các rối loạn tiền đình và chóng mặt. Ngoài ra, chuyên gia vật lý trị liệu tiền đình cũng có thể giúp chẩn đoán và điều trị BPPV bằng các nghiệm pháp chuyển vị sỏi tai và phục hồi chức năng tiền đình.

Tài liệu tham khảo về chóng mặt kịch phát lành tính

• National Institute on Deafness and Other Communication Disorders (NIDCD)
• Mayo Clinic
• World Health Organization (WHO)