Bàng quang thần kinh

Bàng quang thần kinh là gì?

Bàng quang thần kinh là tình trạng rối loạn chức năng bàng quang do tổn thương hệ thần kinh. Điều này ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát việc tiểu tiện của một người, có thể dẫn đến tiểu không tự chủ hoặc bí tiểu. Bàng quang thần kinh không được điều trị có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát, tổn thương thận và suy thận.

Nguyên nhân gây ra Bàng quang thần kinh

Nguyên nhân

Bàng quang thần kinh xảy ra khi có sự gián đoạn trong các tín hiệu thần kinh giữa não và bàng quang. Điều này có thể do một số nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

• Tổn thương tủy sống: Các tai nạn, chấn thương hoặc bệnh tật ảnh hưởng đến tủy sống có thể làm gián đoạn đường truyền tín hiệu thần kinh đến và đi từ bàng quang.
• Đột quỵ: Đột quỵ có thể gây tổn thương não, ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát bàng quang.
• Bệnh đa xơ cứng (MS): MS là một bệnh tự miễn dịch ảnh hưởng đến não và tủy sống, có thể gây ra các vấn đề về bàng quang.
• Bệnh Parkinson: Parkinson là một rối loạn thoái hóa thần kinh ảnh hưởng đến vận động và có thể gây ra các vấn đề về bàng quang.
• Tiểu đường: Bệnh tiểu đường có thể gây tổn thương thần kinh (bệnh thần kinh tiểu đường), bao gồm cả các dây thần kinh kiểm soát bàng quang.
• Dị tật bẩm sinh: Một số dị tật bẩm sinh của hệ thần kinh, như tật nứt đốt sống, có thể gây ra bàng quang thần kinh.
• Các bệnh lý não khác: Các tình trạng như khối u não, viêm não hoặc bệnh Alzheimer cũng có thể gây ra bàng quang thần kinh.

Triệu chứng của Bàng quang thần kinh

Triệu chứng phổ biến

Các triệu chứng của bàng quang thần kinh rất đa dạng và phụ thuộc vào loại tổn thương thần kinh và mức độ ảnh hưởng. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Tiểu không tự chủ: Rò rỉ nước tiểu không kiểm soát, có thể xảy ra khi ho, hắt hơi, cười hoặc gắng sức (tiểu không tự chủ do căng thẳng) hoặc do cảm giác buồn tiểu đột ngột và không thể trì hoãn (tiểu không tự chủ gấp).
• Bí tiểu: Khó khăn trong việc bắt đầu đi tiểu hoặc làm trống hoàn toàn bàng quang.
• Tiểu rắt: Đi tiểu thường xuyên hơn bình thường.
• Tiểu đêm: Thức giấc nhiều lần vào ban đêm để đi tiểu.
• Tiểu ngập ngừng: Dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát: Do bàng quang không được làm trống hoàn toàn, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Triệu chứng theo mức độ

Các biến chứng của Bàng quang thần kinh

Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)

Đây là biến chứng phổ biến nhất. Bàng quang thần kinh có thể khiến bàng quang không được làm trống hoàn toàn, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và gây nhiễm trùng. UTI tái phát có thể dẫn đến nhiễm trùng thận (viêm bể thận cấp) và các vấn đề nghiêm trọng khác.

Sỏi bàng quang

Bí tiểu và ứ đọng nước tiểu trong bàng quang có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi bàng quang. Sỏi có thể gây đau, nhiễm trùng và tắc nghẽn đường tiểu.

Trào ngược bàng quang niệu quản

Áp lực cao trong bàng quang do bí tiểu có thể khiến nước tiểu trào ngược lên niệu quản và thận. Lâu dài, điều này có thể gây tổn thương thận và suy thận.

Suy thận

Nếu không được điều trị, các biến chứng như nhiễm trùng thận tái phát và trào ngược bàng quang niệu quản có thể dẫn đến tổn thương thận nghiêm trọng và cuối cùng là suy thận.

Đối tượng nguy cơ mắc Bàng quang thần kinh

Nhóm tuổi, giới tính dễ mắc bệnh (phổ biến)

• Người lớn tuổi: Nguy cơ mắc các bệnh lý thần kinh như đột quỵ, Parkinson, Alzheimer tăng lên theo tuổi tác, từ đó làm tăng nguy cơ bàng quang thần kinh.
• Nam giới: Nam giới có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh lý như chấn thương tủy sống do tai nạn và phì đại tuyến tiền liệt, có thể góp phần gây ra bàng quang thần kinh.

Nhóm yếu tố nguy cơ khác (hiếm hoặc ít phổ biến hơn)

• Người mắc bệnh tiểu đường: Bệnh thần kinh tiểu đường là một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường, có thể ảnh hưởng đến chức năng bàng quang.
• Người mắc bệnh đa xơ cứng (MS): MS là một bệnh lý thần kinh trung ương có thể gây ra nhiều vấn đề về bàng quang.
• Người mắc bệnh Parkinson: Parkinson ảnh hưởng đến hệ thần kinh và có thể gây rối loạn chức năng bàng quang.
• Người có dị tật bẩm sinh hệ thần kinh: Tật nứt đốt sống và các dị tật khác có thể gây ra bàng quang thần kinh từ khi còn nhỏ.
• Người bị chấn thương hoặc phẫu thuật vùng chậu: Các tổn thương trực tiếp đến dây thần kinh vùng chậu có thể ảnh hưởng đến chức năng bàng quang.

Phòng ngừa Bàng quang thần kinh

Kiểm soát tốt các bệnh lý nền

Đối với những người mắc các bệnh lý như tiểu đường, đa xơ cứng, Parkinson, việc kiểm soát tốt bệnh có thể giúp giảm nguy cơ phát triển bàng quang thần kinh.

Chế độ sinh hoạt lành mạnh

Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn uống cân bằng có thể giúp duy trì sức khỏe tổng thể và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý thần kinh.

Phòng tránh chấn thương tủy sống

Tuân thủ các biện pháp an toàn trong sinh hoạt và lao động để giảm nguy cơ chấn thương tủy sống, một trong những nguyên nhân chính gây bàng quang thần kinh.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường về chức năng bàng quang và các bệnh lý thần kinh tiềm ẩn, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Chẩn đoán Bàng quang thần kinh

Khám lâm sàng và tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng và thực hiện khám lâm sàng để đánh giá tình trạng tổng quát và hệ thần kinh.

Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiết niệu và các bất thường khác trong nước tiểu.

Đo niệu dòng đồ

Đây là xét nghiệm đo tốc độ và lượng nước tiểu khi đi tiểu, giúp đánh giá chức năng bàng quang và cơ thắt niệu đạo.

Đo áp lực bàng quang (Đo niệu động lực học)

Xét nghiệm này đo áp lực trong bàng quang khi bàng quang chứa đầy và khi đi tiểu, giúp đánh giá chức năng lưu trữ và làm trống của bàng quang.

Điện cơ đồ (EMG)

EMG đo hoạt động điện của các cơ và dây thần kinh kiểm soát bàng quang và cơ thắt niệu đạo, giúp xác định các vấn đề về thần kinh.

Chẩn đoán hình ảnh

Siêu âm, chụp X-quang hoặc MRI có thể được sử dụng để kiểm tra cấu trúc của đường tiết niệu và hệ thần kinh, loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng.

Điều trị Bàng quang thần kinh

Phương pháp y khoa

• Thuốc:
  • Thuốc kháng cholinergic: Giúp giảm co thắt bàng quang và giảm tiểu không tự chủ gấp.
  • Thuốc chẹn alpha: Giúp thư giãn cơ trơn ở cổ bàng quang và tuyến tiền liệt, cải thiện tình trạng bí tiểu.
  • Mirabegron: Một loại thuốc chủ vận beta-3 adrenergic giúp thư giãn cơ bàng quang và tăng dung tích bàng quang.
  • Botulinum toxin (Botox): Tiêm Botox vào cơ bàng quang có thể giúp giảm co thắt và cải thiện tình trạng tiểu không tự chủ gấp.
• Đặt ống thông tiểu:
  • Đặt ống thông tiểu ngắt quãng: Người bệnh tự đặt ống thông tiểu vào bàng quang theo lịch trình để làm trống bàng quang, thường được sử dụng cho bí tiểu.
  • Đặt ống thông tiểu lưu: Ống thông tiểu được đặt liên tục trong bàng quang để dẫn lưu nước tiểu, thường được sử dụng trong trường hợp bí tiểu nặng hoặc không thể thực hiện đặt ống thông tiểu ngắt quãng.
• Phẫu thuật: Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được chỉ định để cải thiện chức năng bàng quang, như phẫu thuật mở rộng bàng quang hoặc phẫu thuật tạo hình lại cổ bàng quang.
• Kích thích thần kinh: Kích thích thần kinh bằng điện có thể giúp cải thiện chức năng bàng quang bằng cách điều chỉnh các tín hiệu thần kinh.

Lối sống hỗ trợ

• Tập luyện bàng quang: Tập luyện bàng quang giúp tăng khả năng kiểm soát bàng quang và giảm tiểu không tự chủ.
• Bài tập Kegel: Tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu, giúp kiểm soát tiểu tiện tốt hơn.
• Thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt:
  • Giảm lượng caffeine và rượu: Các chất này có thể kích thích bàng quang và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
  • Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp duy trì chức năng đường tiết niệu khỏe mạnh, nhưng nên điều chỉnh lượng nước uống phù hợp với tình trạng bệnh.
  • Đi tiểu theo lịch trình: Đi tiểu vào những thời điểm cố định trong ngày có thể giúp kiểm soát bàng quang tốt hơn.

Lưu ý khi điều trị

• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Uống thuốc đúng liều lượng và thời gian, thực hiện các biện pháp điều trị theo hướng dẫn.
• Theo dõi các tác dụng phụ của thuốc: Thông báo cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào.
• Tái khám định kỳ: Tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh khi cần thiết.
• Kiên nhẫn và hợp tác: Điều trị bàng quang thần kinh có thể là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên nhẫn và hợp tác giữa người bệnh và bác sĩ.

So sánh với bệnh lý tương tự

Bệnh lý tương tự

• Bàng quang tăng hoạt (OAB): OAB cũng gây ra các triệu chứng như tiểu gấp, tiểu rắt, tiểu đêm và tiểu không tự chủ gấp, nhưng nguyên nhân thường không phải do tổn thương thần kinh rõ ràng.
• Viêm bàng quang: Viêm bàng quang (đặc biệt là viêm bàng quang kẽ) có thể gây ra các triệu chứng tương tự như tiểu rắt, tiểu gấp và đau bàng quang, nhưng không liên quan trực tiếp đến tổn thương thần kinh.
• Phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH): Ở nam giới, BPH có thể gây ra các triệu chứng như tiểu khó, tiểu rắt, tiểu đêm và dòng nước tiểu yếu, có thể nhầm lẫn với bàng quang thần kinh.

Phân biệt giữa các bệnh lý

Mọi người cũng hỏi

Bàng quang thần kinh có nguy hiểm không?

Bàng quang thần kinh có thể nguy hiểm nếu không được điều trị. Các biến chứng như nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát, sỏi bàng quang, trào ngược bàng quang niệu quản và suy thận có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Bàng quang thần kinh có chữa được không?

Bàng quang thần kinh thường là một tình trạng mạn tính và không thể chữa khỏi hoàn toàn, đặc biệt khi nguyên nhân là tổn thương thần kinh không hồi phục. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp điều trị có thể giúp kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các biến chứng.

Làm thế nào để kiểm soát bàng quang thần kinh?

Kiểm soát bàng quang thần kinh bao gồm nhiều phương pháp, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các phương pháp có thể bao gồm dùng thuốc, đặt ống thông tiểu, tập luyện bàng quang, thay đổi lối sống và trong một số trường hợp cần phẫu thuật hoặc kích thích thần kinh. Quan trọng là phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và tái khám định kỳ để theo dõi và điều chỉnh điều trị.

Bàng quang thần kinh ảnh hưởng đến cuộc sống như thế nào?

Bàng quang thần kinh có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của người bệnh. Các triệu chứng như tiểu không tự chủ, bí tiểu, tiểu rắt và tiểu đêm có thể gây ra sự bất tiện, xấu hổ và ảnh hưởng đến giấc ngủ, công việc và các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, với các phương pháp điều trị thích hợp và sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng, người bệnh có thể kiểm soát triệu chứng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn.

Bàng quang thần kinh có di truyền không?

Bàng quang thần kinh không phải là một bệnh di truyền trực tiếp. Tuy nhiên, một số nguyên nhân gây ra bàng quang thần kinh, như dị tật bẩm sinh hệ thần kinh, có thể có yếu tố di truyền. Trong hầu hết các trường hợp, bàng quang thần kinh phát triển do các yếu tố mắc phải như chấn thương, bệnh lý thần kinh hoặc biến chứng của các bệnh khác.

Tài liệu tham khảo về Bàng quang thần kinh

• National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)
• Mayo Clinic
• MedlinePlus