Áp xe buồng trứng

Áp xe buồng trứng là gì?

Áp xe buồng trứng là một túi chứa mủ hình thành trong buồng trứng. Tình trạng này thường là biến chứng của bệnh viêm vùng chậu (PID), một nhiễm trùng do vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục. Áp xe buồng trứng có thể gây đau vùng chậu dữ dội, sốt và các triệu chứng nghiêm trọng khác nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây ra áp xe buồng trứng

Nguyên nhân

Nguyên nhân trực tiếp gây áp xe buồng trứng thường là do nhiễm trùng lan từ các cơ quan lân cận, đặc biệt là từ vòi trứng (ống dẫn trứng) bị nhiễm trùng trong bệnh viêm vùng chậu (PID). Vi khuẩn từ nhiễm trùng vòi trứng có thể xâm nhập vào buồng trứng và hình thành áp xe.

Nguyên nhân khác

• Bệnh viêm vùng chậu (PID): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây áp xe buồng trứng. PID thường do các bệnh lây truyền qua đường tình dục như Chlamydia và bệnh lậu gây ra. Vi khuẩn từ âm đạo và cổ tử cung lan lên tử cung, vòi trứng và sau đó đến buồng trứng.
• Viêm ruột thừa: Trong một số trường hợp hiếm hoi, áp xe có thể hình thành do nhiễm trùng từ ruột thừa bị viêm lan sang buồng trứng, đặc biệt nếu ruột thừa nằm gần buồng trứng.
• Biến chứng sau phẫu thuật: Phẫu thuật vùng chậu, đặc biệt là phẫu thuật liên quan đến buồng trứng hoặc vòi trứng, có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và hình thành áp xe.
• Đặt vòng tránh thai (DCTC): Mặc dù hiếm gặp, nhưng việc đặt vòng tránh thai có thể làm tăng nhẹ nguy cơ PID, từ đó gián tiếp làm tăng nguy cơ áp xe buồng trứng.

Triệu chứng của áp xe buồng trứng

Triệu chứng phổ biến

Các triệu chứng của áp xe buồng trứng có thể khác nhau tùy thuộc vào kích thước áp xe và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau vùng chậu: Đây là triệu chứng chính, thường là đau âm ỉ hoặc đau nhói ở vùng bụng dưới hoặc vùng chậu. Cơn đau có thể trở nên dữ dội và liên tục.
• Sốt: Nhiễm trùng thường gây sốt, có thể là sốt nhẹ hoặc sốt cao, kèm theo ớn lạnh.
• Khí hư âm đạo bất thường: Có thể có sự thay đổi về lượng, màu sắc hoặc mùi của khí hư âm đạo. Khí hư có thể có màu vàng hoặc xanh, có mùi hôi.
• Buồn nôn và nôn: Một số phụ nữ có thể cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa do nhiễm trùng và đau.
• Chảy máu âm đạo bất thường: Đôi khi có thể xuất hiện chảy máu âm đạo giữa chu kỳ kinh nguyệt hoặc sau khi quan hệ tình dục.
• Đau khi quan hệ tình dục (thống giao hợp): Áp xe có thể gây đau khi quan hệ tình dục do viêm và kích ứng các mô xung quanh.

Triệu chứng theo mức độ

Các biến chứng của áp xe buồng trứng

Viêm phúc mạc vùng chậu

Nếu áp xe buồng trứng bị vỡ, mủ và vi khuẩn có thể lan vào khoang phúc mạc vùng chậu, gây ra viêm phúc mạc vùng chậu. Đây là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây đau bụng dữ dội, sốt cao, nhịp tim nhanh và các triệu chứng nhiễm trùng toàn thân.

Nhiễm trùng huyết

Trong trường hợp nặng, nhiễm trùng từ áp xe có thể xâm nhập vào máu, dẫn đến nhiễm trùng huyết. Nhiễm trùng huyết là một tình trạng đe dọa tính mạng, gây suy đa tạng và sốc nhiễm trùng.

Vô sinh

Áp xe buồng trứng và PID có thể gây tổn thương vòi trứng và buồng trứng, dẫn đến sẹo và tắc nghẽn vòi trứng. Điều này có thể gây khó khăn trong việc thụ thai và tăng nguy cơ vô sinh.

Thai ngoài tử cung

Sẹo và tổn thương vòi trứng do áp xe buồng trứng có thể làm tăng nguy cơ thai ngoài tử cung trong tương lai. Thai ngoài tử cung là tình trạng thai phát triển bên ngoài tử cung, thường là ở vòi trứng, và có thể gây nguy hiểm cho tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Đối tượng nguy cơ mắc áp xe buồng trứng

Nhóm tuổi, giới tính dễ mắc bệnh (phổ biến)

• Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản: Áp xe buồng trứng phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là những người hoạt động tình dục.
• Phụ nữ có tiền sử bệnh viêm vùng chậu (PID): PID là yếu tố nguy cơ lớn nhất của áp xe buồng trứng.

Nhóm yếu tố nguy cơ khác (hiếm hoặc ít phổ biến hơn)

• Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, từ đó tăng nguy cơ PID và áp xe buồng trứng.
• Có nhiều bạn tình: Số lượng bạn tình càng nhiều, nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục càng cao.
• Tiền sử nạo phá thai hoặc sẩy thai: Các thủ thuật này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vùng chậu.
• Sử dụng dụng cụ tử cung (DCTC) – Vòng tránh thai: Mặc dù nguy cơ thấp, nhưng DCTC có thể tăng nhẹ nguy cơ PID, đặc biệt là trong vòng vài tuần đầu sau khi đặt.

Phòng ngừa áp xe buồng trứng

Thực hành tình dục an toàn

Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, là nguyên nhân chính gây PID và áp xe buồng trứng.

Khám phụ khoa định kỳ

Khám phụ khoa định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh nhiễm trùng đường sinh dục, bao gồm cả PID, trước khi chúng tiến triển thành áp xe buồng trứng.

Điều trị sớm bệnh viêm vùng chậu (PID)

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào của PID, như đau vùng chậu, khí hư bất thường, sốt, cần đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Điều trị PID hiệu quả có thể ngăn ngừa sự hình thành áp xe buồng trứng.

Chẩn đoán áp xe buồng trứng

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, triệu chứng và khám vùng chậu để đánh giá tình trạng bệnh. Khám vùng chậu có thể phát hiện đau và khối u ở vùng buồng trứng.

Siêu âm vùng chậu

Siêu âm qua đường âm đạo hoặc đường bụng là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính để phát hiện áp xe buồng trứng. Siêu âm có thể giúp xác định vị trí, kích thước và hình dạng của áp xe.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra số lượng bạch cầu và các dấu hiệu viêm nhiễm khác, giúp đánh giá mức độ nhiễm trùng.

Chọc hút áp xe dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CT scan

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chọc hút mủ từ áp xe dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CT scan để chẩn đoán xác định và lấy mẫu mủ để xét nghiệm vi khuẩn.

Nội soi ổ bụng

Trong những trường hợp khó chẩn đoán hoặc khi cần can thiệp phẫu thuật, nội soi ổ bụng có thể được thực hiện để quan sát trực tiếp buồng trứng và các cơ quan vùng chậu, đồng thời có thể dẫn lưu hoặc cắt bỏ áp xe.

Điều trị áp xe buồng trứng

Phương pháp y khoa

• Kháng sinh: Điều trị kháng sinh là phương pháp chính để điều trị áp xe buồng trứng do nhiễm trùng vi khuẩn. Kháng sinh có thể được dùng đường uống hoặc đường tĩnh mạch, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng. Ban đầu, kháng sinh phổ rộng thường được sử dụng, sau đó có thể điều chỉnh theo kết quả xét nghiệm vi khuẩn.
• Dẫn lưu áp xe: Trong trường hợp áp xe lớn hoặc không đáp ứng với kháng sinh đơn thuần, dẫn lưu áp xe có thể cần thiết. Dẫn lưu có thể được thực hiện qua da dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CT scan, hoặc qua nội soi ổ bụng. Mục đích là để loại bỏ mủ và giảm áp lực trong áp xe, giúp kháng sinh dễ dàng tiếp cận ổ nhiễm trùng hơn.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng (cắt bỏ buồng trứng) có thể được xem xét trong những trường hợp hiếm gặp khi áp xe không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, hoặc khi có biến chứng nghiêm trọng như vỡ áp xe và nhiễm trùng huyết. Phẫu thuật thường được thực hiện qua nội soi ổ bụng hoặc mổ mở.

Lối sống hỗ trợ

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi giúp cơ thể phục hồi và chống lại nhiễm trùng.
• Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp duy trì hydrat hóa và hỗ trợ chức năng cơ thể trong quá trình điều trị.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch.
• Kiêng quan hệ tình dục: Tránh quan hệ tình dục trong thời gian điều trị để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng nhiễm trùng và cho phép cơ thể hồi phục.

Lưu ý khi điều trị

• Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ: Uống thuốc kháng sinh đúng liều lượng và đủ thời gian theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi các triệu chứng đã cải thiện. Không tự ý ngừng thuốc kháng sinh vì có thể dẫn đến kháng thuốc và tái phát nhiễm trùng.
• Tái khám theo lịch hẹn: Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tiến triển điều trị và đảm bảo áp xe đang được kiểm soát tốt.
• Thông báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng mới hoặc xấu đi: Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng mới nào hoặc nếu các triệu chứng hiện có trở nên tồi tệ hơn trong quá trình điều trị, hãy thông báo cho bác sĩ ngay lập tức.

So sánh với bệnh lý tương tự

Bệnh lý tương tự

• Viêm vòi trứng: Viêm vòi trứng là tình trạng nhiễm trùng vòi trứng, thường xảy ra cùng với PID. Viêm vòi trứng có thể dẫn đến áp xe vòi trứng (tubo-ovarian abscess – TOA), một tình trạng liên quan chặt chẽ đến áp xe buồng trứng.
• U nang buồng trứng bị nhiễm trùng: U nang buồng trứng thông thường có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến hình thành áp xe trong u nang.
• Áp xe Douglas: Áp xe Douglas là một túi mủ hình thành trong túi cùng Douglas (khoảng không gian giữa trực tràng và tử cung). Áp xe Douglas có thể là biến chứng của PID hoặc các nhiễm trùng vùng chậu khác.

Phân biệt giữa các bệnh lý

Mọi người cũng hỏi

Áp xe buồng trứng có nguy hiểm không?

Áp xe buồng trứng là một tình trạng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm phúc mạc vùng chậu, nhiễm trùng huyết và vô sinh. Vỡ áp xe có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng lan rộng và đe dọa tính mạng. Do đó, việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng này.

Áp xe buồng trứng có tự khỏi được không?

Áp xe buồng trứng không thể tự khỏi được. Đây là một tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng cần được điều trị bằng kháng sinh và đôi khi cần can thiệp dẫn lưu hoặc phẫu thuật. Nếu không được điều trị, áp xe có thể tiếp tục phát triển, vỡ ra và gây ra các biến chứng nguy hiểm. Việc tự điều trị tại nhà hoặc trì hoãn điều trị y tế có thể làm tăng nguy cơ biến chứng và gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Điều trị áp xe buồng trứng mất bao lâu?

Thời gian điều trị áp xe buồng trứng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng, kích thước áp xe và phương pháp điều trị. Điều trị bằng kháng sinh thường kéo dài từ 10 đến 14 ngày. Trong trường hợp cần dẫn lưu áp xe, thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn một chút. Quan trọng là phải tuân thủ đầy đủ liệu trình kháng sinh và tái khám theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo nhiễm trùng được kiểm soát hoàn toàn và ngăn ngừa tái phát.

Áp xe buồng trứng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không?

Áp xe buồng trứng và bệnh viêm vùng chậu (PID) là nguyên nhân chính gây ra tình trạng này, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Nhiễm trùng có thể gây tổn thương và để lại sẹo ở vòi trứng, dẫn đến tắc nghẽn vòi trứng, làm tăng nguy cơ vô sinh và thai ngoài tử cung. Điều trị kịp thời và hiệu quả áp xe buồng trứng và PID là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.

Làm thế nào để phòng ngừa áp xe buồng trứng?

Phòng ngừa áp xe buồng trứng chủ yếu tập trung vào việc ngăn ngừa bệnh viêm vùng chậu (PID), nguyên nhân chính gây ra tình trạng này. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm thực hành tình dục an toàn bằng cách sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục, khám phụ khoa định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh nhiễm trùng đường sinh dục, và điều trị kịp thời PID nếu mắc phải. Vệ sinh cá nhân đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Tài liệu tham khảo về áp xe buồng trứng

• Mayo Clinic
• National Institutes of Health (NIH)
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
• World Health Organization (WHO)