Âm hộ

Âm hộ là gì?

Âm hộ là thuật ngữ chỉ các cơ quan sinh dục ngoài của nữ giới, nằm ở phía trước âm đạo và hậu môn. Nó bao gồm nhiều bộ phận khác nhau, mỗi bộ phận có vai trò riêng biệt trong chức năng tình dục và bảo vệ các cơ quan sinh sản bên trong. Âm hộ là phần có thể nhìn thấy của cơ quan sinh dục nữ từ bên ngoài. Các thành phần chính của âm hộ bao gồm môi lớn (labia majora), môi bé (labia minora), âm vật (clitoris), tiền đình âm hộ (vestibule), lỗ niệu đạo, lỗ âm đạo và các tuyến như tuyến Bartholin và tuyến Skene.

Tổng quan về Âm hộ

Cấu trúc

Âm hộ bao gồm các thành phần sau:

• Môi lớn (Labia Majora): Hai nếp da ngoài cùng, có lông ở phụ nữ trưởng thành, chứa mô mỡ và bảo vệ các cấu trúc bên trong.
• Môi bé (Labia Minora): Hai nếp da mỏng manh hơn nằm bên trong môi lớn, bao quanh lỗ niệu đạo và lỗ âm đạo. Chúng không có lông và chứa nhiều đầu dây thần kinh, làm cho chúng rất nhạy cảm.
• Âm vật (Clitoris): Một cơ quan nhỏ nằm ở phía trên của môi bé, nơi chúng gặp nhau. Âm vật rất giàu dây thần kinh và mạch máu, là trung tâm của khoái cảm tình dục ở phụ nữ. Nó bao gồm quy đầu âm vật (glans clitoris) được bao phủ bởi bao quy đầu âm vật (prepuce) và thân âm vật.
• Tiền đình âm hộ (Vestibule): Khu vực nằm giữa môi bé, chứa lỗ niệu đạo (nơi nước tiểu thoát ra), lỗ âm đạo và lỗ của các tuyến Bartholin và Skene.
• Lỗ niệu đạo (Urethral Opening): Lỗ nhỏ nằm phía trên lỗ âm đạo, là nơi nước tiểu thoát ra khỏi bàng quang.
• Lỗ âm đạo (Vaginal Opening): Lỗ mở vào âm đạo, thường được bao phủ một phần bởi màng trinh ở những phụ nữ chưa từng quan hệ tình dục qua đường âm đạo.
• Tuyến Bartholin: Hai tuyến nhỏ nằm ở hai bên lỗ âm đạo, tiết ra chất dịch bôi trơn trong quá trình kích thích tình dục.
• Tuyến Skene: Các tuyến nhỏ nằm gần lỗ niệu đạo, cũng tiết ra chất dịch.
• Đáy chậu (Perineum): Khu vực da và cơ nằm giữa lỗ âm đạo và hậu môn.

Nguồn gốc

Trong quá trình phát triển phôi thai, âm hộ phát triển từ củ sinh dục (genital tubercle) và các nếp gấp niệu sinh dục (urogenital folds).

Cơ chế

Âm hộ đóng vai trò quan trọng trong chức năng tình dục. Âm vật là trung tâm của khoái cảm, và sự kích thích nó có thể dẫn đến hưng phấn và cực khoái. Môi lớn và môi bé bảo vệ các cơ quan sinh sản bên trong và các đầu dây thần kinh nhạy cảm. Tuyến Bartholin tiết chất dịch bôi trơn để tạo điều kiện thuận lợi cho giao hợp. Lỗ niệu đạo cho phép nước tiểu thoát ra, trong khi lỗ âm đạo là lối vào âm đạo cho dương vật và là lối ra cho kinh nguyệt và em bé trong quá trình sinh nở.

Chức năng của Âm hộ

Chức năng chính của âm hộ là bảo vệ các cơ quan sinh sản bên trong khỏi nhiễm trùng và tổn thương. Nó cũng đóng vai trò then chốt trong chức năng tình dục, đặc biệt là thông qua âm vật, nơi tập trung nhiều dây thần kinh cảm giác, mang lại khoái cảm tình dục. Ngoài ra, các tuyến trong âm hộ tiết chất dịch giúp bôi trơn trong quá trình giao hợp.

Ảnh hưởng đến sức khỏe

Vẻ ngoài của âm hộ có thể khác nhau đáng kể giữa các phụ nữ về kích thước, hình dạng và màu sắc. Sự khác biệt này là hoàn toàn bình thường. Điều quan trọng là phải làm quen với hình dạng bình thường của âm hộ để có thể nhận biết bất kỳ thay đổi bất thường nào. Cảm giác bình thường ở âm hộ bao gồm xúc giác và áp lực. Bất kỳ cảm giác đau, ngứa, rát hoặc xuất hiện các vết loét, mụn hoặc sưng đều có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe.

Bình thường với bất thường

Các bệnh lý liên quan

• Viêm âm hộ (Vulvitis): Đây là tình trạng viêm nhiễm da ở vùng âm hộ, có thể do nhiều nguyên nhân như kích ứng từ xà phòng, chất tẩy rửa, băng vệ sinh, hoặc do nhiễm trùng (nấm, vi khuẩn, virus). Các triệu chứng thường bao gồm ngứa, rát, đau và sưng tấy.
• Nhiễm trùng nấm men (Yeast Infection): Mặc dù thường ảnh hưởng đến âm đạo, nhiễm trùng nấm men cũng có thể gây kích ứng và viêm ở âm hộ, dẫn đến ngứa, rát và dịch tiết trắng đặc.
• Viêm âm đạo do vi khuẩn (Bacterial Vaginosis – BV): Mặc dù chủ yếu ảnh hưởng đến âm đạo, BV đôi khi có thể gây kích ứng và khó chịu ở vùng âm hộ.
• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục (Sexually Transmitted Infections – STIs): Nhiều STI có thể gây ra các triệu chứng ở âm hộ, bao gồm Herpes sinh dục (gây ra các mụn nước đau đớn), sùi mào gà (xuất hiện các nốt sùi), và giang mai (có thể gây ra vết loét).
• Lichen xơ hóa (Lichen Sclerosus): Đây là một tình trạng da mãn tính gây ra các mảng da trắng mỏng ở vùng âm hộ, có thể gây ngứa, đau và khó chịu.
• Ung thư âm hộ (Vulvar Cancer): Đây là một loại ung thư hiếm gặp phát triển ở da của âm hộ. Các triệu chứng có thể bao gồm ngứa dai dẳng, đau, chảy máu hoặc có khối u ở vùng âm hộ.
• Bệnh Paget ngoài vú (Extramammary Paget’s Disease): Một loại ung thư da hiếm gặp có thể xuất hiện ở âm hộ, gây ra các mảng da đỏ, có vảy và ngứa.
• U nang tuyến Bartholin (Bartholin’s Cyst) và áp xe tuyến Bartholin (Bartholin’s Abscess): Sự tắc nghẽn của ống dẫn tuyến Bartholin có thể dẫn đến hình thành u nang. Nếu u nang bị nhiễm trùng, nó có thể phát triển thành áp xe gây đau đớn.

Chẩn đoán và điều trị khi bất thường

Các phương pháp chẩn đoán

• Khám phụ khoa (Visual Examination): Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ vùng âm hộ để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường như mẩn đỏ, sưng, vết loét, mụn hoặc khối u.
• Sinh thiết (Biopsy): Nếu phát hiện các tổn thương nghi ngờ, bác sĩ có thể lấy một mẫu mô nhỏ để xét nghiệm dưới kính hiển vi để xác định nguyên nhân, đặc biệt là để loại trừ ung thư.
• Soi tươi (Wet Mount): Mẫu dịch tiết từ âm đạo hoặc âm hộ có thể được soi dưới kính hiển vi để tìm kiếm các dấu hiệu của nhiễm trùng như nấm men, vi khuẩn hoặc trùng roi, đặc biệt nếu có nghi ngờ viêm âm đạo.
• Xét nghiệm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI Testing): Nếu có nguy cơ nhiễm STI, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch để xét nghiệm các tác nhân gây bệnh.

Các phương pháp điều trị

• Thuốc bôi tại chỗ: Kem hoặc thuốc mỡ chứa corticosteroid có thể được sử dụng để giảm viêm và ngứa trong các trường hợp viêm âm hộ hoặc lichen xơ hóa.
• Thuốc kháng nấm: Kem bôi, viên đặt âm đạo hoặc thuốc uống có thể được sử dụng để điều trị nhiễm trùng nấm men.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc uống hoặc kem bôi có thể được chỉ định để điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, bao gồm cả một số STI.
• Thuốc kháng virus: Được sử dụng để điều trị các bệnh do virus như Herpes sinh dục.
• Phẫu thuật: Có thể cần thiết để loại bỏ u nang hoặc áp xe tuyến Bartholin, các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư âm hộ.
• Liệu pháp laser hoặc đốt điện: Đôi khi được sử dụng để loại bỏ sùi mào gà hoặc các tổn thương da khác ở vùng âm hộ.
• Thay đổi lối sống: Tránh các chất kích ứng như xà phòng thơm, chất tẩy rửa mạnh và đồ lót chật có thể giúp giảm các triệu chứng viêm âm hộ.

Liên kết với các bộ phận khác trong cơ thể

• Âm đạo: Âm hộ bao quanh lỗ âm đạo, là lối vào ống âm đạo. Các vấn đề ở âm hộ có thể ảnh hưởng đến sự thoải mái và sức khỏe của âm đạo, và ngược lại.
• Tử cung và buồng trứng: Mặc dù không có kết nối trực tiếp, sức khỏe tổng thể của hệ thống sinh sản nữ, bao gồm tử cung và buồng trứng, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của âm hộ thông qua các yếu tố nội tiết tố.
• Hệ tiết niệu: Lỗ niệu đạo nằm trong tiền đình âm hộ, rất gần với lỗ âm đạo. Nhiễm trùng đường tiết niệu đôi khi có thể liên quan đến các vấn đề ở vùng âm hộ do sự gần gũi về mặt giải phẫu.
• Hệ thống da: Âm hộ là một phần của da và mô mềm của vùng sinh dục. Các tình trạng da liễu như viêm da tiếp xúc hoặc bệnh vẩy nến có thể ảnh hưởng đến âm hộ.
• Hệ thần kinh: Âm hộ chứa nhiều đầu dây thần kinh cảm giác, đặc biệt là ở âm vật. Sự kích thích các dây thần kinh này dẫn đến khoái cảm tình dục. Các vấn đề thần kinh có thể ảnh hưởng đến cảm giác ở vùng âm hộ.

Mọi người cũng hỏi

Âm hộ có vai trò gì trong quan hệ tình dục?

Âm hộ đóng vai trò quan trọng trong quan hệ tình dục. Âm vật là trung tâm của khoái cảm tình dục ở phụ nữ và sự kích thích nó thường dẫn đến cực khoái. Môi bé có thể cương lên khi bị kích thích, và các tuyến Bartholin tiết chất dịch bôi trơn để tạo điều kiện thuận lợi cho giao hợp.

Sự khác biệt giữa âm hộ và âm đạo là gì?

Âm hộ là các cơ quan sinh dục ngoài của nữ giới, bao gồm môi lớn, môi bé, âm vật và các cấu trúc khác. Âm đạo là một ống cơ bên trong cơ thể, kết nối tử cung với bên ngoài. Âm hộ là những gì có thể nhìn thấy từ bên ngoài, trong khi âm đạo nằm bên trong.

Có bình thường không khi môi âm hộ có kích thước khác nhau?

Có, hoàn toàn bình thường khi môi bé hoặc môi lớn có kích thước hoặc hình dạng hơi khác nhau giữa hai bên. Sự bất đối xứng nhẹ là rất phổ biến và không phải là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe.

Làm thế nào để giữ cho âm hộ khỏe mạnh?

Để giữ cho âm hộ khỏe mạnh, bạn nên giữ vùng kín sạch sẽ bằng cách rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm (tránh xà phòng có mùi thơm), lau khô nhẹ nhàng, mặc quần lót cotton thoáng khí, tránh mặc quần áo quá chật, và tránh thụt rửa âm đạo.

Ngứa âm hộ là dấu hiệu của bệnh gì?

Ngứa âm hộ là một triệu chứng phổ biến và có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm viêm âm hộ do kích ứng, nhiễm trùng nấm men, viêm âm đạo do vi khuẩn, hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nếu tình trạng ngứa kéo dài hoặc nghiêm trọng, bạn nên đi khám bác sĩ.

Tôi có nên cạo hoặc wax lông ở vùng âm hộ không?

Việc cạo hoặc wax lông ở vùng âm hộ là một lựa chọn cá nhân. Không có bằng chứng nào cho thấy việc loại bỏ lông vùng kín là cần thiết cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu bạn chọn loại bỏ lông, hãy thực hiện cẩn thận để tránh kích ứng, trầy xước hoặc nhiễm trùng.

Đau ở âm hộ có nghĩa là gì?

Đau ở âm hộ có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề, bao gồm viêm nhiễm, kích ứng, chấn thương, hoặc các tình trạng bệnh lý như herpes sinh dục hoặc lichen xơ hóa. Nếu bạn bị đau âm hộ, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Âm hộ có thay đổi theo tuổi tác không?

Có, âm hộ có thể thay đổi theo tuổi tác. Trong thời kỳ mãn kinh, do giảm nồng độ estrogen, da ở vùng âm hộ có thể trở nên mỏng hơn và ít đàn hồi hơn. Lượng lông mu cũng có thể giảm.

Tôi có nên lo lắng nếu tôi có một nốt hoặc cục u ở âm hộ?

Nếu bạn phát hiện bất kỳ nốt, cục u hoặc thay đổi nào khác ở vùng âm hộ, bạn nên đi khám bác sĩ để được kiểm tra. Mặc dù không phải lúc nào cũng nghiêm trọng, nhưng những thay đổi này có thể là dấu hiệu của các tình trạng bệnh lý khác nhau, bao gồm cả ung thư.

Làm thế nào để tự kiểm tra âm hộ?

Bạn có thể tự kiểm tra âm hộ bằng cách sử dụng gương để quan sát vùng kín. Hãy tìm kiếm bất kỳ thay đổi nào về màu sắc, hình dạng, hoặc sự xuất hiện của các vết loét, mụn, hoặc khối u. Nếu bạn nhận thấy bất kỳ điều gì bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Tài liệu tham khảo về Âm hộ

• Sách giáo khoa về Giải phẫu học (Anatomy textbooks)
• Sách giáo khoa về Phụ khoa (Gynecology textbooks)
• Các nghiên cứu khoa học trên các tạp chí y khoa uy tín như Obstetrics & Gynecology, Journal of Lower Genital Tract Disease
• Thông tin từ các tổ chức y tế quốc gia và quốc tế như National Institutes of Health (NIH), Mayo Clinic, World Health Organization (WHO), American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG)