U tuyến nước bọt mang tai: Lành tính hay ác tính

Bạn có thường xuyên cảm thấy có một cục u nhỏ ở vùng mang tai? Đó có thể là u tuyến nước bọt mang tai. Raffles Hospital sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị hiệu quả.

U tuyến nước bọt mang tai là gì?

U tuyến nước bọt mang tai là một tình trạng bệnh lý xảy ra khi các tế bào trong tuyến nước bọt mang tai – tuyến nước bọt lớn nhất trên cơ thể – phát triển bất thường và tạo thành khối u. Hầu hết các khối u này là lành tính, tuy nhiên một số trường hợp có thể chuyển biến thành ác tính.

Đây không phải là bệnh hiếm gặp, chiếm khoảng 80% là lành tính. Mặc dù vậy, nguy cơ ác tính vẫn tồn tại, đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi.

Phân loại u tuyến nước bọt mang tai

U tuyến nước bọt mang tai được phân loại dựa trên tính chất lành tính hoặc ác tính, cũng như nguồn gốc tế bào của khối u:

Phân loại theo tính chất

• U tuyến nước bọt lành tính: Đây là loại u phổ biến hơn, thường phát triển chậm và không xâm lấn các mô xung quanh.
• U tuyến nước bọt ác tính: Các tế bào ung thư phát triển nhanh chóng và có khả năng xâm lấn các mô lân cận.

Phân loại theo nguồn gốc tế bào

• U xuất phát từ tế bào biểu mô: Đây là loại u phổ biến nhất, bao gồm cả u lành tính và ác tính.
• U xuất phát từ tế bào myoepithelial: Các tế bào này có khả năng co bóp và thường tạo ra các khối u lành tính.
• U xuất phát từ tế bào thần kinh: Loại u này rất hiếm gặp.

Các loại u tuyến nước bọt mang tai thường gặp

• U hỗn hợp (Pleomorphic adenoma): Là loại u lành tính phổ biến nhất, thường có hình tròn hoặc bầu dục, di động và không gây đau.
• U Warthin: Loại u lành tính này thường xuất hiện ở nam giới trung niên và người cao tuổi.
• Ung thư biểu mô dạng nhày bì: Là loại ung thư tuyến nước bọt phổ biến nhất, thường xuất hiện ở người trung niên.
• Ung thư biểu mô dạng ống: Loại ung thư này thường phát triển nhanh và có khả năng di căn.

Nguyên nhân gây u tuyến nước bọt mang tai

Mặc dù các nhà khoa học đã nghiên cứu nhiều, nhưng nguyên nhân chính xác gây ra u tuyến nước bọt mang tai vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là có thể góp phần vào sự hình thành của khối u này:

• Biến đổi gen: Các đột biến gen có thể làm cho tế bào phát triển bất thường và hình thành khối u.
• Tiếp xúc với hóa chất: Việc tiếp xúc với một số hóa chất độc hại trong môi trường làm việc hoặc cuộc sống hàng ngày có thể làm tăng nguy cơ.
• Bức xạ: Tiếp xúc với tia phóng xạ cũng là một yếu tố nguy cơ.
• Vi rút: Một số loại virus như virus Epstein-Barr (EBV) được cho là có liên quan đến sự phát triển của u tuyến nước bọt.
• Hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư tuyến nước bọt.
• Chế độ ăn uống: Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nghèo chất xơ, giàu chất béo có thể làm tăng nguy cơ.
• Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn.
• Giới tính: Nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới.
• Tiền sử gia đình: Nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh này, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên.
• Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như hội chứng Sjogren cũng có thể liên quan đến sự hình thành u tuyến nước bọt.

Triệu chứng của u tuyến nước bọt mang tai

U tuyến nước bọt mang tai thường phát triển chậm và không gây đau trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi khối u lớn dần, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng sau:

• Khối u ở vùng mang tai: Đây là dấu hiệu đặc trưng nhất. Khối u thường có hình tròn hoặc bầu dục, di động dưới da, không gây đau.
• Sưng mặt: Khi khối u lớn dần, nó có thể gây sưng mặt, đặc biệt là vùng má và hàm.
• Khó nuốt: Nếu khối u chèn ép vào đường thở, người bệnh có thể gặp khó khăn khi nuốt.
• Đau tai: Đau tai có thể xảy ra khi khối u chèn ép vào dây thần kinh tai.
• Liệt mặt: Khi khối u chèn ép vào dây thần kinh mặt, có thể gây liệt một bên mặt.
• Khó mở miệng: Khối u lớn có thể gây khó khăn khi mở miệng.

Biến chứng của u tuyến nước bọt mang tai

U tuyến nước bọt mang tai, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Các biến chứng này có thể ảnh hưởng đến chức năng ăn uống, nói, thậm chí cả thẩm mỹ của khuôn mặt:

• Liệt mặt: Khi khối u chèn ép vào dây thần kinh mặt, có thể gây liệt một bên mặt, ảnh hưởng đến khả năng biểu cảm và chức năng ăn uống.
• Khó nuốt: Khối u lớn có thể chèn ép vào đường thở, gây khó khăn trong việc nuốt thức ăn.
• Đau nhức: Khối u lớn có thể gây đau nhức vùng mặt, đặc biệt khi nhai hoặc nuốt.
• Nhiễm trùng: Khối u có thể bị nhiễm trùng, gây sưng đau, sốt.
• Chảy máu: Trong quá trình phẫu thuật hoặc khi khối u bị tổn thương có thể gây chảy máu.
• Thay đổi giọng nói: Khối u lớn có thể chèn ép vào dây thanh quản, gây thay đổi giọng nói.
• Biến dạng khuôn mặt: Khối u lớn có thể gây biến dạng khuôn mặt, ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
• Ác tính hóa: Một số u tuyến nước bọt lành tính có thể chuyển hóa thành ác tính nếu không được điều trị kịp thời.
• Di căn: Các tế bào ung thư có thể di căn đến các cơ quan khác như phổi, gan.

Tiên lượng sống của bệnh nhân u tuyến nước bọt mang tai

Yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng

Tiên lượng của bệnh nhân u tuyến nước bọt mang tai phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Tính chất của khối u: U lành tính có tiên lượng thường tốt, đặc biệt khi được phát hiện và điều trị sớm. U ác tính có tiên lượng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, mức độ xâm lấn, loại tế bào ung thư và đáp ứng với điều trị.
• Kích thước khối u: Khối u càng lớn, nguy cơ di căn và tái phát càng cao.
• Vị trí của khối u: Khối u nằm gần các dây thần kinh hoặc mạch máu quan trọng có thể gây khó khăn trong phẫu thuật và tăng nguy cơ biến chứng.
• Giai đoạn bệnh: Giai đoạn bệnh càng sớm, tiên lượng càng tốt.
• Phương pháp điều trị: Phẫu thuật, xạ trị, hóa trị hoặc kết hợp các phương pháp này sẽ ảnh hưởng đến kết quả điều trị.
• Sức khỏe tổng thể của bệnh nhân: Người bệnh có sức khỏe tốt sẽ đáp ứng với điều trị tốt hơn.

Tiên lượng cụ thể

• U lành tính: Tiên lượng rất tốt sau phẫu thuật.
• U ác tính: Tiên lượng phụ thuộc vào giai đoạn bệnh.
  • Giai đoạn sớm: Tiên lượng tương đối tốt, đặc biệt khi được phát hiện và điều trị sớm.
  • Giai đoạn muộn: Tiên lượng kém hơn, nguy cơ di căn cao.

Chẩn đoán u tuyến nước bọt mang tai

Để chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm và thủ thuật:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát trực tiếp vùng mặt, cổ để đánh giá kích thước, vị trí, độ cứng của khối u, có di động hay không.
• Siêu âm: Giúp đánh giá kích thước, hình dạng, vị trí của khối u, phân biệt khối u đặc hay nang.
• Chụp CT: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về khối u, giúp đánh giá mối quan hệ của khối u với các cấu trúc xung quanh.
• Chụp MRI: Cho hình ảnh rõ nét về các mô mềm, giúp đánh giá mức độ xâm lấn của khối u.
• Sinh thiết bằng kim nhỏ: Lấy một mẫu tế bào nhỏ từ khối u để xét nghiệm dưới kính hiển vi. Đây là phương pháp ít xâm lấn nhất.
• Sinh thiết mở: Phẫu thuật để lấy một mẫu mô lớn hơn, giúp chẩn đoán chính xác hơn.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá chức năng gan, thận, các chỉ số viêm.
• Xét nghiệm nước bọt: Đánh giá chức năng của tuyến nước bọt.

Điều trị u tuyến nước bọt mang tai

Phương pháp điều trị u tuyến nước bọt mang tai phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: kích thước khối u, vị trí, tính chất lành tính hay ác tính, tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân…

Phẫu thuật

• Phương pháp phổ biến nhất: Phẫu thuật là phương pháp điều trị chính cho cả u lành tính và ác tính.
• Mục tiêu: Cắt bỏ hoàn toàn khối u và một phần mô xung quanh để đảm bảo không còn tế bào ung thư sót lại.
• Các loại phẫu thuật:
  • Cắt bỏ một phần tuyến: Đối với các khối u nhỏ, lành tính.
  • Cắt bỏ toàn bộ tuyến: Đối với các khối u lớn, xâm lấn hoặc ác tính.
  • Phẫu thuật bảo tồn dây thần kinh mặt: Để hạn chế tối đa biến chứng liệt mặt.

Xạ trị

• Áp dụng cho: U ác tính để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật. Áp dụng cho u lành tính tái phát khi phẫu thuật không thể cắt bỏ hoàn toàn.
• Mục đích: Giảm kích thước khối u, kiểm soát bệnh.

Hóa trị

• Áp dụng cho: U ác tính đã di căn. Kết hợp với phẫu thuật và xạ trị để tăng hiệu quả điều trị.
• Mục tiêu: Tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.

Liệu pháp nhắm trúng đích

• Áp dụng cho: Một số loại ung thư tuyến nước bọt nhất định.
• Mục tiêu: Tấn công các tế bào ung thư mà không gây hại đến các tế bào lành mạnh.

Phòng ngừa u tuyến nước bọt mang tai

Mặc dù nguyên nhân chính xác gây ra u tuyến nước bọt mang tai chưa được xác định rõ ràng, nhưng chúng ta vẫn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh:

• Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hệ miễn dịch.
• Ngủ đủ giấc: Giúp cơ thể phục hồi và chống lại bệnh tật.
• Hạn chế stress: Stress kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Khám răng miệng: Giúp phát hiện sớm các vấn đề về răng miệng có thể ảnh hưởng đến tuyến nước bọt.
• Khám tai mũi họng: Giúp phát hiện sớm các bất thường ở vùng đầu mặt cổ.
• Hạn chế tiếp xúc với hóa chất độc hại: Đặc biệt là những người làm việc trong môi trường công nghiệp.
• Hạn chế hút thuốc: Hút thuốc là một yếu tố nguy cơ của nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư tuyến nước bọt.
• Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời: Tia cực tím có thể làm tăng nguy cơ ung thư da và một số loại ung thư khác.

Khám và điều trị u tuyến nước bọt mang tai hiệu quả cùng Raffles Hospital

Raffles Hospital là một trong những địa chỉ uy tín hàng đầu tại Việt Nam và Singapore trong lĩnh vực khám và điều trị các bệnh lý về tai mũi họng, đặc biệt là u tuyến nước bọt mang tai. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, trang thiết bị y tế hiện đại và môi trường khám chữa bệnh thân thiện, Raffles Hospital cam kết mang đến cho bệnh nhân những dịch vụ y tế chất lượng cao nhất.

Tại sao nên chọn Raffles Hospital?

• Đội ngũ bác sĩ chuyên nghiệp: Các bác sĩ tại Raffles Hospital có chuyên môn cao trong lĩnh vực tai mũi họng, giàu kinh nghiệm trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý về tuyến nước bọt.
• Trang thiết bị hiện đại: Bệnh viện được trang bị hệ thống máy móc, thiết bị y tế hiện đại, giúp chẩn đoán hình ảnh chính xác và thực hiện các thủ thuật phẫu thuật một cách an toàn.
• Quy trình khám chữa bệnh chuyên nghiệp: Raffles Hospital áp dụng quy trình khám chữa bệnh khoa học, đảm bảo sự an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.
• Môi trường khám chữa bệnh thân thiện: Bệnh viện tạo điều kiện thoải mái và thuận lợi cho bệnh nhân trong suốt quá trình khám và điều trị.
• Chăm sóc bệnh nhân tận tâm: Bệnh nhân sẽ được chăm sóc chu đáo bởi đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm.
• Môi trường khám chữa bệnh thân thiện: Bệnh viện tạo không gian thoải mái và ấm cúng cho bệnh nhân.

Quy trình khám và điều trị u tuyến nước bọt mang tai tại Raffles Hospital

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để đánh giá kích thước, vị trí, độ cứng của khối u, có di động hay không.
• Chẩn đoán hình ảnh:
  • Siêu âm: Giúp đánh giá kích thước, hình dạng và vị trí của khối u.
  • Chụp CT: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về khối u và các cấu trúc xung quanh.
  • Chụp MRI: Cho hình ảnh rõ nét về các mô mềm, giúp đánh giá mức độ xâm lấn của khối u.
• Sinh thiết: Lấy một mẫu mô nhỏ từ khối u để xét nghiệm dưới kính hiển vi, giúp xác định tính chất của khối u (lành tính hay ác tính).
• Điều trị: Dựa trên kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, có thể bao gồm phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị.

Phương pháp điều trị

• Phẫu thuật: Là phương pháp điều trị phổ biến nhất, giúp cắt bỏ hoàn toàn khối u và một phần mô xung quanh.
• Xạ trị: Sử dụng tia X để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật.
• Hóa trị: Sử dụng thuốc để tiêu diệt các tế bào ung thư.

Thông tin liên hệ

Hồ Chí Minh: 

• Địa chỉ: 285B Điện Biên Phủ, Phường Võ Thị Sáu, Q.3, TP. Hồ Chí Minh
• Hotline: 84 28 3822 6087 – 84 28 3822 6086
• Mail: hcm@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/
• Zalo: https://zalo.me/0978161825

Hà Nội:

• Địa chỉ: 51 Xuân Diệu, Phường Quảng An, Quận Tây Hồ, TP. Hà Nội
• Hotline: 84 24 3676 2222
• Mail: hanoi@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Singapore:

• Địa chỉ: Raffles Hospital, 585 North Bridge Road, Singapore 188770
• Hotline: 65 9838 1421 – 65 9834 7695
• Mail: vietnam@rafflesmedical.com
• Website: https://raffleshospital.vn/

Kết luận

Tóm lại, u tuyến nước bọt mang tai là một tình trạng có thể điều trị. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất, bạn cần phát hiện bệnh sớm và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ Raffles Hospital.